MIFID
Dyrektywa w sprawie rynków instrumentów finansowych (dalej „MIFID” skrót od angielskiego zwrotu Market in Financial Instruments Directive).
Jednym z głównych celów MIFID jest ochrona interesu klientów oraz standaryzacja poziomu tej ochrony w zależności od kategorii klienta (detaliczny, profesjonalny, uprawniony kontrahent).
MIFID został implementowany do polskiego porządku prawnego Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi oraz jej aktami wykonawczymi.
Akty wspólnotowe składające się na MIFID:
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/39/WE z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych.
- Dyrektywa Komisji nr 2006/73/WE z dnia 10 sierpnia 2006 r. wprowadzająca środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże Dyrektywy.
- Rozporządzenie Komisji nr 1287/2006 z dnia 10 sierpnia 2006 r. wprowadzające środki wykonawcze do Dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do zobowiązań przedsiębiorstw inwestycyjnych w zakresie prowadzenia rejestrów, sprawozdań z transakcji, przejrzystości rynkowej, dopuszczania instrumentów finansowych do obrotu oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże Dyrektywy.
Akty prawa lokalnego wdrażające MIFID w firmach inwestycyjnych:
- Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (dalej „Ustawa obrocie instrumentami finansowymi”)
-
Akty wykonawcze do Ustawy w tym, w szczególności:
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 listopada 2009 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków technicznych i organizacyjnych dla firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, i banków powierniczych oraz warunków szacowania przez dom maklerski kapitału wewnętrznego.
- Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2009 r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych (dalej „Rozporządzenie w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych”).
INFORMACJE DOTYCZĄCE DOMU MAKLERSKIEGO BANKU HANDLOWEGO S.A.
Dom Maklerski Banku Handlowego S.A. („DMBH”) jest podmiotem zależnym Banku Handlowego w Warszawie S.A.Siedziba i adres
Dom Maklerski Banku Handlowego S.A.ul. Senatorska 16, 00-923 Warszawa
Telefon + 48 22 690 39 44
Faks: + 48 22 690 39 43
e-mail:
www.dmbh.pl
Nadzór
DMBH prowadzi działalność na podstawie zezwolenia Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (obecnie Komisja Nadzoru Finansowego). DMBH podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego z siedzibą w Warszawie, ul. Plac Powstańców Warszawy 1.
Zakres świadczonych usług
DMBH świadczy następujące usługi:
1. przyjmowanie i przekazywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych;
2. wykonywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych na rachunek klienta;
3. nabywanie lub zbywanie instrumentów finansowych na własny rachunek;
4. oferowanie instrumentów finansowych;
5. świadczenie usług w wykonaniu zawartych umów o subemisje inwestycyjne i usługowe lub zawieranie i wykonywanie innych umów o podobnym charakterze, jeżeli ich przedmiotem są instrumenty finansowe;
6. sporządzanie analiz inwestycyjnych, analiz finansowych oraz innych rekomendacji o charakterze ogólnym dotyczących transakcji w zakresie instrumentów finansowych;
7. przechowywanie i rejestrowanie zmian stanu posiadania instrumentów finansowych w tym prowadzenie rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych;
8. doradztwo dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii przedsiębiorstwa lub innych zagadnień związanych z taką strukturą lub strategią;
9. doradztwo i inne usługi w zakresie łączenia, podziału oraz przejmowania przedsiębiorstw;
10. świadczenie usług dodatkowych związanych z subemisją usługową lub inwestycyjną;
11. wymiana walutowa w przypadku, gdy jest to związane z działalnością maklerską w zakresie wskazanym w pkt 1-6 powyżej.
Kanały komunikacji:
Klient może kontaktować się z DMBH osobiście w Punkcie Obsługi Klienta, ul Senatorska 16, 00-923 Warszawa, za pośrednictwem kanałów elektronicznych (internet, telefon) oraz za pośrednictwem Punktów Przyjmowania Zleceń podmiotów, z którymi DMBH ma zawartą umowę na wykonywanie zleceń.
Kontakt do Telecentrum: +48 22 690 11 11 lub 0 801 32 2484 w. 4 połączenie z domem maklerskim.
Internet: https://online.dmbh.pl
DMBH kontaktuje się z Klientem sposób określony w umowie zawartej z Klientem lub w regulaminie. Sposoby przekazywania zleceń reguluje zawarta z Klientem umowa i właściwy regulamin.
Języki, w których DMBH świadczy usługi:
DMBH świadczy usługi dla klientów detalicznych w języku polskim. Wybrane informacje lub dokumenty mogą być przekazywane klientom detalicznym na ich prośbę w języku angielskim.
DMBH świadczy usługi dla klientów instytucjonalnych w języku polskim i / lub angielskim.
Inne informacje:
DMBH jest członkiem Izby Domów Maklerskich oraz podlega zasadom Kodeksu Dobrych Praktyk Domów Maklerskich.
DZIAŁANIE ZA POŚREDNICTWEM AGENTA
W zakresie dotyczącym wybranych czynności DMBH działa za pośrednictwem zarejestrowanego agenta firmy inwestycyjnej (Bank Handlowy w Warszawie S.A.)
ZASADY OCHRONY AKTYWÓW KLIENTA
DMBH jest uczestnikiem systemu rekompensat utworzonego przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. w celu zabezpieczenia aktywów klientów. Celem systemu rekompensat jest zapewnienie inwestorom wypłat środków pieniężnych do wysokości określonej ustawą o obrocie instrumentami finansowymi oraz zrekompensowanie wartości utraconych instrumentów finansowych, zgromadzonych przez nich w domach maklerskich, w tym w ich oddziałach poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z tytułu świadczonych na ich rzecz usług w przypadku:
1) ogłoszenia upadłości domu maklerskiego, lub
2) prawomocnego oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości ze względu na to, że majątek tego domu maklerskiego nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
3) stwierdzenia przez KNF, że dom maklerski nie jest w stanie, z powodów ściśle związanych z sytuacją finansową, wykonać ciążących na nim zobowiązań wynikających z roszczeń inwestorów i nie jest możliwe ich wykonanie w najbliższym czasie.
System rekompensat zabezpiecza wypłatę środków klienta, pomniejszonych o należności DMBH od klienta z tytułu świadczonych usług, według stanu z dnia zaistnienia jednego z powyższych przypadków, do wysokości równowartości w złotych 3 000 EUR – w 100% wartości środków objętych systemem rekompensat oraz 90% nadwyżki ponad tę kwotę, jednak nie więcej niż równowartość w złotych 22 000 EUR.
PRZECHOWYWANIE AKTYWÓW KLIENTA
DMBH przechowuje aktywa klientów w sposób umożliwiający w każdej chwili wyodrębnienie aktywów przechowywanych na rzecz jednego klienta od aktywów innego klienta oraz od aktywów własnych DMBH
Środki pieniężne Klientów DMBH deponowane są na rachunkach prowadzonych na rzecz DMBH przez bank krajowy (xxxx S.A.) wybrany przez DMBH z zachowaniem należytej staranności.
Środki pieniężne zapisane na rachunkach prowadzonych przez bank są przedmiotem lokat typu overnight i są oprocentowane zgodnie z odrębnymi umowami zawartymi przez DMBH z tym bankiem, a pożytki z tego tytułu przypadają DMBH.
Zasady ewentualnej odpowiedzialności DMBH za działania lub zaniechania wskazanego powyżej banku mogą wynikać z obowiązujących przepisów prawa lub umów łączących DMBH z tym bankiem. Należy liczyć się z ryzykiem niewypłacalności tego banku, której konsekwencje określone są we właściwych przepisach prawa.
Instrumenty finansowe będące przedmiotem obrotu na krajowym rynku regulowanym przechowywane są w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych na rachunku prowadzonym na rzecz klientów DMBH.
DMBH lub podmiotowi przechowującemu środki pieniężne lub instrumenty finansowe klientów mogą przysługiwać określone prawa do instrumentów finansowych lub środków pieniężnych klienta, w tym w szczególności prawo do zaspokojenia roszczeń DMBH lub podmiotu przechowującego z oznaczonych instrumentów finansowych lub środków pieniężnych, o ile takie prawa są zastrzeżone w umowie z klientem, regulaminie świadczenia danej usługi lub obowiązujących przepisach prawa.
KLASYFIKACJA KLIENTÓW – OGÓLNE ZASADY
W celu zapewnienia właściwego poziomu ochrony DMBH klasyfikuje swoich klientów w oparciu o kryteria określone w przepisach prawa.
DMBH klasyfikuje Klientów na podstawie
- dostępnych DMBH informacji dotyczących klienta, a wynikających w szczególności z dotychczasowej współpracy z klientem;
- informacje dostarczonych przez klienta lub potencjalnego klienta.
DMBH kwalifikuje klientów do kategorii klientów detalicznych lub profesjonalnych. Spośród klientów profesjonalnych Dom Maklerski wydziela grupę uprawnionych kontrahentów.
Najwyższy poziom ochrony przysługuje klientom detalicznym, a najniższy – uprawnionym kontrahentom.
| Kategoria | Opis | Poziom ochrony |
|---|---|---|
| Uprawnieni kontrahenci | Klienci profesjonalni działający w obszarze sektora finansowego, posiadający doświadczenie i wiedzę pozwalające na podejmowanie decyzji inwestycyjnych i spełniający kryteria określone w Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi oraz w Rozporządzeniu w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych | Najniższy poziom ochrony. Zwolnienia ze stosowania wymogów MIFID dotyczą m.in. realizowania zleceń w imieniu klientów, zawierania transakcji na własny rachunek, otrzymywania i przekazywania zleceń, w tym: odpowiedniości usługi/transakcji, zachęt, zakresu informacji udzielanej przed świadczeniem usługi, raportów dla klientów, najlepszej realizacji zleceń (best ex), trybu obsługi i przekazywania zleceń. |
| Klienci profesjonalni | Klienci posiadający doświadczenie i wiedzę w zakresie usług inwestycyjnych, będący w stanie podejmować samodzielnie decyzje inwestycyjne i ocenić ryzyko oraz spełniający kryteria określone w Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi oraz w Rozporządzeniu w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych | Niższy poziom ochrony w stosunku do klienta detalicznego, co przejawia się np. w zakresie i formie przekazywanych informacji, który jest mniejszy i może podlegać indywidualnym uzgodnieniom. |
| Klienci detaliczni | Klienci, którzy nie należą do żadnej z powyższych grup |
Pełen poziom ochrony wynikający z przepisów prawa, w ramach którego DMBH zobowiązuje się do świadczenia usług w sposób przejrzysty oraz sformalizowany przejawiający się w szczególności w: - świadczeniu usług maklerskich każdorazowo na podstawie regulaminu świadczenia usługi (z wyjątkami wynikającymi z przepisów prawa) - zawieraniu umów z klientem detalicznym w formie pisemnej pod rygorem nieważności, - badaniu poziomu wiedzy klienta przed zawarciem Umowy oraz określaniu adekwatności usługi na podstawie otrzymanych od klienta informacji jak również ostrzeżenia o nieadekwatności usługi oraz ryzyku związanym z inwestowaniem instrumenty finansowe na podstawie Umowy zawartej z DMBH - określonego trybu i sposobu przygotowywania oraz przekazywania informacji marketingowej - okresowego oraz sformalizowanego w formie przekazywania raportów z działaności klienta detalicznego - określonych zasad przechowywania i rejestrowania instrumentów finansowych oraz prowadzenia rachunków pieniężnych - działania do na warunkach najbardziej korzystnych dla klienta (best ex)obejmującego przyjęcie polityki wykonywania zleceń |
Zmiana kategorii możliwa jest:
- na wyższą kategorię (z niższym poziomem ochrony) – na żądanie klienta;
- na niższą kategorię– na żądanie klienta;
- na niższą / wyższą kategorię– z inicjatywy DMBH.
OGÓLNE INFORMACJE O POLITYCE PRZECIWDZIAŁANIA KONFLIKTOM INTERESÓW W DOMU MAKLERSKIM BANKU HANDLOWEGO S.A.
DMBH w celu zarządzania potencjalnymi lub rzeczywistymi konfliktami interesów wdrożył Regulamin zarządzania konfliktem interesów w DMBH SA.
Konflikt interesów są to znane DMBH okoliczności, które mogą doprowadzić do powstania sprzeczności między interesem DMBH lub spółki z grupy kapitałowej, osoby powiązanej z DMBH (o której mowa w pkt. 5 poniżej) i obowiązkiem działania DMBH w sposób rzetelny, z uwzględnieniem najlepiej pojętego interesu klienta DMBH, jak również znane DMBH okoliczności mogące doprowadzić do powstania sprzeczności między interesami kilku Klientów.
Konflikt interesów może powstać w szczególności, gdy DMBH lub spółka z grupy kapitałowej lub osoba powiązana z DMBH:
1) może uzyskać korzyść lub uniknąć straty wskutek poniesienia straty lub nieuzyskania korzyści, przez co najmniej jednego klienta DMBH,
2) posiada obiektywny powód, aby preferować klienta lub grupę klientów w stosunku do innego klienta lub grupy klientów DMBH,
3) posiada interes rozbieżny z interesem klienta w określonym wyniku usługi świadczonej na rzecz klienta albo transakcji przeprowadzonej w imieniu klienta,
4) prowadzi taką sama działalność jak działalność prowadzona przez klienta,
5) otrzymała od osoby innej niż klient korzyść majątkową inną niż standardowe prowizje i opłaty, w związku z usługą świadczoną na rzecz klienta.
Poprzez określenie DMBH rozumie się również podmioty z grupy kapitałowej Citigroup, o ile DMBH dysponował wiedzą lub mógł w łatwy sposób się dowiedzieć o zaangażowaniu tych podmiotów.
Konflikt interesów może wynikać z konkretnych okoliczności towarzyszących realizowanej transakcji lub zaangażowania DMBH lub podmiotów z grupy kapitałowej w różnego rodzaju operacje gospodarcze z różnymi klientami.
DMBH w toku zarządzania konfliktami interesów wprowadza racjonalne działania mające na celu minimalizowanie negatywnego wpływu potencjalnych i faktycznych konfliktów interesów na klienta, w tym:
- Zapewnia odpowiednie bariery informacyjne oraz „chińskie mury”, jeśli przepływ informacji generuje ryzyko powstania konfliktu;
- Ogranicza liczbę osób mających dostęp do informacji poufnych oraz objętych tajemnicą zawodową do niezbędnego minimum wprowadzając ograniczenia proceduralne i technologiczne;
- Zapewnia właściwy nadzór nad pracownikami, których główne obowiązki służbowe mogą pozostawać w konflikcie interesów;
- Usuwa wszelkie bezpośrednie powiązania pomiędzy wynagrodzeniem pracowników różnych komórek organizacyjnych DMBH a wynikami ich pracy, powodujące konflikt interesów;
- Zapewnia, by pracownik nie był zatrudniany przy czynnościach mogących pozostawać ze sobą w konflikcie interesów, jeśli czynności te byłyby wykonywane jednocześnie lub w odstępstwie czasu niepozwalającym na uniknięcie konfliktu;
- Zapewnia właściwą kontrolę transakcji osobistych pracowników i członków władz DMBH uniemożliwiającą w szczególności uprzywilejowanie zleceń pracowników w stosunku do zleceń klientów DMBH oraz wykorzystanie informacji poufnych lub objętych tajemnica zawodową;
- Wdraża zasady dotyczące akceptowania i proponowania zachęt, w tym ujawniania informacji o nich klientom oraz dotyczące wręczania i przyjmowania prezentów;
- Wdraża zasady eliminujące możliwość konfliktu interesów wynikającego z pełnienia funkcji w Radach Nadzorczych spółek – klientów DMBH lub spółek będących przedmiotem raportów analitycznych DMBH.
O ile organizacja DMBH oraz regulacje wewnętrzne nie zapewniają, że w przypadku powstania konfliktu interesów nie dojdzie do naruszenia interesu klienta, DMBH informuje klienta o istniejących konfliktach interesów związanych z usługą świadczoną na rzecz tego klienta przy użyciu trwałego nośnika informacji i świadczy dla niego usługi pod warunkiem uzyskania zgody od klienta, na zasadach określonych powyżej.
Szczegółowe informacje mogą zostać przekazane klientowi na jego żądanie.
REALIZACJA ZLECEŃ
Działanie w najlepiej pojętym interesie klienta jest kluczowym celem DMBH w procesie świadczenia usług inwestycyjnym swoim klientom, niezależnie od zapisów poniższej Polityki.
POLITYKA WYKONYWANIA ZLECEŃ SKŁADANYCH PRZEZ KLIENTÓW DOMU MAKERSKIEGO BANKU HANDLOWEGO S.A. – INFORMACJE DLA KLIENTA
1. Niniejsza polityka reguluje zasady wykonywania zleceń klientów przez Dom Maklerski Banku Handlowego S.A. („DMBH”), gwarantujące możliwie najlepszy wynik dla klienta.
2. DMBH wykonuje zlecenia klientów zgodnie z zapisami umowy o świadczenie usług maklerskich, regulaminu, polityką wykonywania oraz alokacji zleceń oraz niniejszą polityką.
3. Miejsca wykonania zleceń klientów oraz kryteria brane pod uwagę przy dokonywaniu wyboru miejsca wykonania:
3.1 Z uwzględnieniem punktów 3.4, 3.5, głównym miejscem wykonywania zleceń przez DMBH jest rynek zorganizowany w Polsce, obejmujący:
3.1.1 - rynek giełdowy – miejsce wykonania: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A („GPW”),
3.1.2 – regulowany rynek pozagiełdowy – miejsce wykonania BondSpot S.A. („BondSpot”),
3.1.3 - alternatywny system obrotu („ASO”)– organizowany przez GPW lub BondSpot.
3.2 Szczególnym miejscem wykonania zlecenia może być w przypadku:
a) obligacji skarbowych - Bank Handlowy w Warszawie SA, działający na rynku międzybankowym;
b) jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych – agent transferowy/ towarzystwo funduszy inwestycyjnych, do których DMBH przekazuje zlecenia i dyspozycje uczestnika lub potencjalnego uczestnika funduszu;
c) usługi wykonywania zleceń dotyczących instrumentów finansowych notowanych na zagranicznych rynkach regulowanych - zagraniczny rynek regulowany, zgodnie z załącznikiem Nr 1 do niniejszej procedury.
3.3 W przypadku gdy instrument finansowy jest przedmiotem obrotu na różnych rynkach wchodzących w skład rynku zorganizowanego - priorytetowym rynkiem wykonania zlecenia wybranym przez DMBH jest rynek giełdowy.
3.4 W przypadku obrotu niepublicznego, z uwagi na specyfikę obrotu instrumentami finansowymi, miejsce wykonania zlecenia określa umowa zawarta z klientem.
3.5 DMBH może przyjmować również zlecenia na instrumenty finansowe, które są przedmiotem obrotu na zagranicznych rynkach regulowanych, wskazanych w umowie zawartej z klientem. W takim przypadku DMBH przekazuje zlecenie do wykonania do innego podmiotu, z którym łączą go stosowne porozumienia w tym zakresie i który świadczy usługi wykonywania zleceń dla DMBH na tym rynku pod warunkiem, że Klient posiada zawartą z DMBH umowę przewidującą taki sposób wykonywania zleceń. Zasady wyboru podmiotu, do którego DMBH przekaże zlecenie klienta określa odrębna procedura. Możliwe miejsca wykonania w tym przypadku określa zał. Nr 1.
4. Sposoby wykonania:
4.1 DMBH wykonuje zlecenia klientów zgodnie z zasadą najlepszego wykonania (BestEx; Best execution) przez co rozumie się wykonywanie zleceń w najlepiej pojętym interesie Klienta z wykorzystaniem przez DMBH do tego celu wszelkich uzasadnionych środków, wiedzy oraz dołożenia należytej staranności. Najlepsze wykonanie uwzględnia następujące czynniki:
4.1.1 najniższą cenę wykonania w przypadku zleceń kupna i najwyższą cenę wykonania dla zleceń sprzedaży;
4.1.2.najniższe koszty wykonania i koszty rozliczenia
4.1.3 prawdopodobieństwo realizacji, a w przypadku dużych zleceń - prawdopodobieństwo zrealizowania zlecenia w całości - biorąc pod uwagę wielkość obrotów na danym rynku, płynność instrumentów finansowych będących przedmiotem zlecenia oraz charakter zlecenia
4.1.4 przewidywany czas potrzebny na realizację zlecenia
4.1.5 prawdopodobieństwo rozliczenia zrealizowanej transakcji
4.1.6 inne warunki, charakterystyczne dla danego zlecenia, które mogą być istotne
4.2 Waga poszczególnych czynników jest określana w zależności od klasyfikacji klientów.
4.2.1 W przypadku klienta detalicznego, w ramach rynku zorganizowanego, o którym mowa w punkcie 3.1, DMBH wybiera rynek zapewniający najlepszą dla klienta cenę przy najniższych kosztach wykonania i rozliczenia zlecenia oraz- w przypadku zleceń na dużą skalę w porównaniu ze standardową wielkością rynkową dla danych akcji, w rozumieniu art. 20 Rozporządzenia Komisji (WE) 1287/2006 z dnia 10 sierpnia 2006 roku – prawdopodobieństwo realizacji całego zlecenia w najkrótszym czasie.
4.2.2 W przypadku klienta profesjonalnego, najwyższą wagę posiada cena wykonania, a w dalszej kolejności prawdopodobieństwo realizacji zlecenia klienta w całości, a potem koszty wykonania i rozliczenia wykonania zlecenia. Jeżeli pracownik DMBH wykonujący zlecenie klienta posiada wiedzę, która pozwala mu stwierdzić z wysoką pewnością, że preferencje klienta, co do ważności wag są odmienne od zastosowanych, może ekspercko przyjąć inne wagi.
4.3 Zasady określone w pkt. 4.2 są niezależne od rodzaju instrumentu będącego przedmiotem zlecenia składanego przez klienta.
4.4 Realizacja na warunkach najlepszego wykonania dotyczy zlecenia, które nie zawiera żadnych szczegółowych instrukcji klienta odnośnie jego wykonania oraz zlecenia niezawierającego klauzuli umożliwiającej wystawienie na jego podstawie więcej niż jednego zlecenia brokerskiego lub innego zlecenia lub oferty przekazywanej na odpowiedni rynek. W takim przypadku wykonanie zlecenia odbywa się na podstawie decyzji DMBH podjętej na podstawie oceny warunków panujących na rynku w świetle treści zlecenia.
4.5 Zlecenia zawierające szczegółowe instrukcje klienta nie podlegają najlepszemu wykonaniu w zakresie wyznaczonym tymi warunkami, bez sprzeczności z zasadą działania w najlepszym interesie klienta.
4.6 W przypadku zlecenia, w którym klient określa warunki wykonania, w szczególności składa dokładne instrukcje co do sposobu jego realizacji, DMBH ma obowiązek najlepszego wykonania w ramach szczegółowych instrukcji klienta, w pozostałym zakresie postanowienia punktu 4.1 oraz 4.2 stosuje się jedynie w odniesieniu do tej części treści zlecenia, która nie została przez klienta sprecyzowana.
4.7 Zlecenia z określonym przez klienta warunkiem: określonego czasu przewidywanego na realizację (np. over-the-day), benchmark (np. VWAP) lub odniesienia ilościowego (np. udział w wolumenie) nie są zleceniami podlegającymi najlepszemu wykonaniu zgodnie z punktem 4.1 oraz 4.2, bez sprzeczności z ogólną zasadą działania w najlepszym interesie klienta.
4.8 W przypadku, kiedy zlecenie klienta jest realizowane poprzez przekazanie do wykonania szeregu zleceń brokerskich, zasada najlepszego wykonania dotyczy całościowej, zagregowanej realizacji zlecenia klienta, a nie cząstkowych zleceń brokerskich.
4.9 Wszystkie instrukcje ze strony klienta dotyczące wykonania zlecenia oraz dodatkowe warunki jego realizacji mogą uniemożliwić DMBH działanie zgodnie z niniejszą polityką w celu uzyskania możliwie najkorzystniejszych wyników przy realizacji zlecenia,
5. Czas wykonania
5.1 Zlecenia są przekazywane do realizacji niezwłocznie, według kolejności ich przyjęcia w ramach danego kanału przyjmowania zleceń, chyba że z warunków zlecenia lub jego charakteru wynika co innego.
5.2 Z zastrzeżeniem, pkt. 5.1, DMBH może odstąpić od niezwłocznego przekazania zlecenia do realizacji, o ile na podstawie oceny warunków rynkowych panujących w momencie przyjęcia zlecenia można wysnuć przesłankę, że nie jest to zgodne z zasadą działania w najlepszym interesie klienta.
5.3 DMBH podejmuje decyzję, o której mowa w pkt. 5.2 bez konsultowania z klientem.
6. Zlecenia limitowane
6.1 W przypadku zleceń dotyczących akcji dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym, zawierających szczegółowe warunki ich realizacji (zlecenia limitowane), DMBH ma obowiązek upublicznienia informacji o takich zleceniach, o ile zostały one przyjęte i nie mogły być wykonane natychmiast po ich przyjęciu ze względu na warunki panujące na rynku.
6.2 Zapisów punktu 6.1 nie stosuje się do zleceń na dużą skalę w porównaniu ze standardową wielkością rynkową dla danych akcji (Art. 20 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1287/2006 z dnia 10 sierpnia 2006 roku.)
6.3 Wymóg, o którym mowa w pkt. 6.1 uważa się za spełniony w przypadku gdy DMBH kieruje zlecenie limitowane klienta, niepodlegające natychmiastowej realizacji, na rynek zorganizowany, gdzie stosuje się system obrotu oparty na księdze zamówień, lub jeśli DMBH gwarantuje upublicznienie takich zleceń i możliwość ich łatwej realizacji, gdy tylko pozwalają na to warunki rynkowe.
6.4 O ile umowa zawarta z klientem nie zawiera odpowiednich postanowień, DMBH odstępuje od obowiązku określonego powyżej w pkt. 6.1 pod warunkiem otrzymania od klienta stosownej instrukcji w tym zakresie.
6.5 Instrukcja, o której mowa w pkt 6.4 może być złożona w postaci stałej pisemnej dyspozycji dotyczącej wszystkich zleceń składanych przez klienta, jak również może być wyrażana każdorazowo podczas składania zlecenia, w formie właściwej dla składania zleceń.
7 Obrót poza rynkiem zorganizowanym
7.1 W przypadku dokonywania transakcji poza rynkiem zorganizowanym, gdzie przedmiotem zlecenia są instrumenty finansowe handlowane na rynku zorganizowanym, DMBH uzyska uprzednią zgodę klienta na takie miejsce wykonania.
7.2 O ile umowa zawarta z klientem nie zawiera odpowiednich postanowień, zgoda, o której mowa w pkt 7.1, może dotyczyć wszystkich zleceń składanych przez klienta, i zostać złożona w formie pisemnej, jak również może być wyrażana każdorazowo podczas składania zlecenia, w formie właściwej dla składania zleceń.
8. Niniejsza Polityka nie ma zastosowania w sytuacji szczególnie dużej zmienności cen na rynku, awarii systemów (zarówno wewnętrznych systemów DMBH jak i systemów podmiotów organizujących notowania) lub działania siły wyższej, kiedy najistotniejszym czynnikiem staje się możliwość wykonania zlecenia i czas jego realizacji.
9. Niniejsza Polityka nie ma zastosowania w przypadku wykonywania zleceń przez DMBH, wyłącznie w jednym miejscu wykonania.
10. Niniejsza polityka nie ma zastosowania do klientów, którzy otrzymali status uprawnionego kontrahenta w relacjach z DMBH, chyba że zażądają oni traktowania ich przez DMBH jako klientów profesjonalnych lub detalicznych.
11. DMBH będzie okresowo dokonywał rewizji niniejszej polityki oraz monitorował zgodność sposobu wykonywania zleceń z jej zapisami, nie rzadziej jednak niż raz na rok.
12. W przypadku wystąpienia okoliczności, które w sposób istotny wpływają na zdolność DMBH do uzyskiwania możliwie najlepszych wyników dla klienta zgodnie z niniejsza Polityką, DMBH dokona rewizji polityki przed upływem terminu, o którym mowa w pkt. 12
13. W stosunku do zleceń podlegających niniejszej polityce DMBH zapewnia możliwość wykazania, na żądanie klienta, działania zgodnie z polityką. W szczególności DMBH jest w stanie pozyskać dane o warunkach transakcji w innych miejscach wykonania dla celów porównawczych.
14. W niektórych przypadkach o miejscach realizacji transakcji na rynku zagranicznym może decydować broker zagraniczny, przez którego transakcja jest realizowana. Brokera zagranicznego podlegającego reżimowi „best execution” obowiązuje zawsze w stosunku do DMBH zasada "best execution”, ponieważ DMBH występuje w relacjach z takim brokerem jako klient profesjonalny..
15. Transakcje podlegające niniejszej polityce są objęte monitorowaniem i kontrola na zasadach opisanych w odrębnych procedurach
16. Istotne zmiany polityki w części dotyczącej wykonywania zleceń sa komunikowane klientowi w sposób określony w łączącej klienta z DMBH umowie o wykonywanie zleceń (tryb przekazywania klientowi informacji o charakterze ogólnym), nie później niż na 45 dni przed wejściem w życie zmienionej lub nowej polityki.
17. W przypadku złożenia zlecenia przez klienta, po uprzednim przedstawieniu mu przez DMBH niniejszej polityki, uznaje się że wyraził on zgodę na jej postanowienia.
18. Niniejsza Polityka wchodzi w życie z dniem podpisania.
Załącznik Nr 1
Wykaz miejsc wykonania na rynkach zagranicznych, na które przyjmowane są zlecenia nabycia lub zbycia instrumentów finansowych w ramach właściwych umów świadczenia usług maklerskich
| Państwo | Nazwa giełdy | Adres internetowy |
|---|---|---|
| Australia | Australian Stock Exchange | www.asx.com.au |
| Australia | Sydney Futures Exchange (SFE) | www.sfe.com.au |
| Austria | Wiener Börse AG | www.wbag.at |
| Belgia | Brussels Stock Exchange | www.stockexchange.be |
| Brazylia | Rio de Janeiro Stock Exchange | www.bvrj.com.br |
| Brazylia | Sao Paolo Stock Exchange | www.bovespa.com.br |
| Czechy | Prague Stock Exchange (PSE) | www.pse.cz |
| Dania | Copenhagen Stock Exchange & FUTOP | www.xcse.dk |
| Estonia | Tallinn Stock Exchange | www.tse.ee |
| EUGiW | European Exchange (EUREX) | www.eurexchange.com |
| Europa | EURONEXT | www.euronext.com/en/ |
| Francja | Marche a Terme International de France (MATIF) | www.matif.fr |
| Finlandia | Helsinki Stock Exchange, HSE | www.hexgroup.com |
| Grecja | Athens Stock Exchange | www.ase.gr |
| Holandia | AEX - Stock Exchange (AEX) | www.euronext.com |
| Hongkong | Hong Kong Stock Exchange (SEHK) | www.sehk.com.hk |
| Irlandia | Irish Stock Exchange | www.ise.ie |
| Japonia | Tokyo Stock Exchange (TSE) | www.tse.or.jp |
| Kanada | Toronto Stock Exchange (TSE) | www.tse.com |
| Korea Południowa | Korea Stock Exchange (KSE) | www.kse.or.kr |
| Luksemburg | Bourse de Luxembourg - Bienvenue | www.bourse.lu |
| Łotwa | Riga Stock Exchange | www.rfb.lv |
| Meksyk | Mexican Stock Exchange | www.bmv.com.mx |
| Niemcy | Deutsche Börse | www.exchange.de |
| Norwegia | Oslo Bors | www.oslobors.no |
| Nowa Zelandia | New Zealand Exchange | www.nzx.com |
| Portugalia | Euronext | www.euronext.com |
| RPA | Johannesburg Stock Exchange (JSE) | www.jse.co.za |
| Singapur | Stock Exchange of Singapore | www.ses.com.sg |
| Szwecja | Stockholmsbörsen | www.omgroup.com |
| Stany Zjednoczone | International Securities Exchange (ISE) | www.jseoptions.com |
| Stany Zjednoczone | New York Board of Trade (NYBOT) | www.nybot.com |
| Stany Zjednoczone | Nasdaq Stock Market | www.nasdaq.com |
| Stany Zjednoczone | American Stock Exchange | www.amex.com |
| Szwajcaria | Swiss Exchange (SWX) | www.bourse.ch |
| Turcja | Istambul Stock Exchange | www.ise.org |
| Węgry | Budapest Stock Exchange | www.fornax.hu/fmon |
| Wielka Brytania | The London Securities and Derivatives Exchange (OMLX) | www.omgroup.com |
| Włochy | Italian Stock Exchange | www.borsaitalia.it |
DMBH realizuje zlecenia na rynkach zagranicznych za pośrednictwem niżej wymienionych brokerów:
- G Trade - BNY CONVERGEX EXECUTION SOLUTIONS LLC.
- AKJ - A K JENSEN LIMITED, A K JENSEN INC
- Patria - PATRIA FINANCE A.S.
- Natexis - NATIXIS BLEISCHROEDER LLC.
- CGML - CITIGROUP GLOBAL MARKETS LIMITED
- RCB - RAIFFEISEN CENTROBANK A.G.
OGÓLNY OPIS ISTOTY INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH ORAZ RYZYKA ZWIĄZANEGO Z INWESTOWANIEM W INSTRUMENTY FINANSOWE
DMBH INFORMUJE KLIENTA, ŻE:
- inwestowanie w instrumenty finansowe wiąże się z ryzykiem charakterystycznym dla poszczególnych instrumentów finansowych oraz ryzykiem inwestycyjnym.
- Ryzyko inwestycyjne to w szczególności ryzyko związane z niewłaściwymi lub zawodnymi procesami wewnętrznymi, ludźmi, systemami technicznymi lub zdarzeniami zewnętrznymi, które mogą skutkować niewłaściwą realizacją lub rozliczeniem zlecenia oraz ryzyko rynkowe związane ze zmianą wartości inwestycji w skutek zmiany ceny.
- na cenę instrumentu finansowego ma wpływ wiele różnych czynników. Można do nich zaliczyć m.in. zmieniające się warunki ekonomiczne, prawne, polityczne i podatkowe. Klient podejmując decyzję o nabyciu lub zbyciu instrumentów finansowych powinien wziąć pod uwagę fakt występowania ryzyka, które wiąże się z podjęciem decyzji inwestycyjnej, a w szczególności możliwości zmiany ceny instrumentów finansowych będących przedmiotem tej decyzji wbrew oczekiwaniom Klienta i w związku z tym nieuzyskania założonych przez Klienta zysków.
Klient musi liczyć się z utratą części lub całości zainwestowanych środków, a nawet z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów, w szczególności inwestując w instrumenty finansowe wykorzystujące efekt dźwigni finansowej. Definicja dźwigni finansowej oraz opis jej działania prezentowana jest w rozdziale VI Instrumenty finansowe, z którymi związany jest obowiązek wnoszenia depozytów finansowych..
Klient podejmuje wszelkie decyzje inwestycyjne związane z nabywaniem lub zbywaniem instrumentów finansowych na własne ryzyko, a DMBH przekazuje zlecenia lub dyspozycje do realizacji na podstawie tych decyzji. -
dotychczasowe wyniki z inwestycji w instrumenty finansowe lub wysoka stopa zwrotu z danego instrumentu finansowego uzyskana w przeszłości nie stanowi gwarancji ich uzyskania w przyszłości
- decyzja o zakupie instrumentów finansowych na rynku pierwotnym lub wtórnym w trybie oferty publicznej winna być podjęta przez Klienta na podstawie prospektu emisyjnego, memorandum, warunków emisji i obrotu lub innych dokumentów o podobnym charakterze ze szczególnym uwzględnieniem czynników ryzyka wskazanych w tych dokumentach oraz ryzyka inwestycyjnego związanego z inwestycją. Dokumenty, o których mowa powyżej - w przypadku, gdy DMBH jest oferującym albo członkiem konsorcjum dystrybucyjnego - są zawsze dostępne w DMBH.
O ile nie jest to wyraźnie określone w treści prospektu emisyjnego, memorandum, warunków emisji lub innego dokumentu informacyjnego, instrumenty finansowe nabyte przez Klienta za pośrednictwem DMBH nie mają charakteru depozytu bankowego, nie są gwarantowane lub zabezpieczane przez DMBH lub Bank Handlowy w Warszawie S.A ani żaden z podmiotów z grupy Citi jak również nie są gwarantowane lub zabezpieczane przez Skarb Państwa lub inne instytucje państwowe; nie są także zobowiązaniem tych podmiotów względem Klienta.
DMBH zwraca uwagę, że z inwestycją w instrumenty finansowe może wiązać się konieczność uiszczenia podatku. Obowiązki podatkowe zależą w szczególności od indywidualnej sytuacji podatnika i rodzaju instrumentu finansowego będącego przedmiotem inwestycji. DMBH zaleca skorzystanie z porady doradcy podatkowego.
RYZYKA WSPÓLNE DLA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH DOPUSZCZONYCH ORAZ NIEDOPUSZCZONYCH DO OBROTU NA RYNKU REGULOWANYM
Ryzyko makroekonomiczne
Jest następstwem stanu koniunktury gospodarczej na świecie lub w danym kraju, które w bezpośredni lub pośredni sposób wpływają na otoczenie gospodarcze, w którym funkcjonuje emitent instrumentów finansowych lub na jego sytuację finansową lub na rynek kapitałowy, na którym instrumenty finansowe są przedmiotem obrotu. Stan koniunktury gospodarczej wyrażony jest czynnikami makroekonomicznymi takimi jak wskaźniki: wzrostu gospodarczego, popytu konsumpcyjnego, inflacji, deficytu budżetowego, inwestycji, poziomu cen surowców, etc. lub sytuacja geopolityczną.
Inwestor dokonując inwestycji winien być świadomy, że w przypadku:
- niepewności co do kształtowania się czynników makroekonomicznych lub sytuacji geopolitycznej wzrasta zmienność cen instrumentów finansowych a tym samym ryzyko nabycia instrumentu finansowego po zawyżonej cenie;
- niekorzystnego kształtowania się czynników makroekonomicznych może dojść do spadku cen instrumentów finansowych (niedowartościowanie ceny instrumentu finansowego) nie znajdującego uzasadnienia w bieżącej sytuacji emitenta wyrażonej wynikiem finansowym lub mierzonej wskaźnikami analizy fundamentalnej;
- długotrwałego stanu dobrej koniunktury gospodarczej może dojść do wzrostu cen instrumentów finansowych (przewartościowanie ceny instrumentów finansowych) nie znajdującego uzasadnienia w bieżącej sytuacji emitenta wyrażonej wynikiem finansowym lub mierzonej wskaźnikami analizy fundamentalnej.
Ryzyko polityczne
Jest następstwem stabilności lub niestabilności politycznej w danym kraju, zasad i sposobu kształtowania polityki gospodarczej, administracyjnej oraz fiskalnej oraz ich długookresowej stabilności.
Inwestor dokonując inwestycji winien być świadomy, że w przypadku braku stabilności politycznej, nieoczekiwanych zmian polityki gospodarczej lub fiskalnej wzrasta zmienność cen instrumentów finansowych a w przypadku dokonania inwestycji może dochodzić do znacznych zmian cen instrumentów finansowych w zależności od pozytywnego lub negatywnego wpływu ww. zmiany na sytuacje finansową lub otoczenie gospodarcze emitenta (np. zwiększanie lub zmniejszanie podatków płaconych rzez emitenta lub jego dostawców.
Ryzyko branżowe
Jest następstwem specyficznych dla danej grupy instrumentów finansowych emitowanych przez podmioty jednej branży lub sektora gospodarczego, uwarunkowań ekonomiczno-gospodarczych tj. niekorzystnych uwarunkowań finansowych, konkurencji, spadku popytu na produkty, oraz innych czynników specyficznych dla danego sektora gospodarczego, skutkujących pogorszeniem się sytuacji ekonomicznej emitenta lub czynników niemierzalnych związanych z określonym zachowaniem inwestorów (grup inwestorów) wynikających z popularyzowanych trendów inwestycyjnych mogących mieć wpływ na przewartościowanie lub niedowartościowanie cen instrumentów danej branży.
Inwestor dokonując inwestycji winien być świadomy, że w przypadku inwestycji w instrumenty finansowe emitentów określonych branż, np., których przychody mają charakter sezonowy (np. producenci napojów chłodzących) lub okresowy, uzależniony od określonych czasowo zewnętrznych programów inwestycyjnych, rozwojowych (np. emitenci budujący drogi), branż stanowiących lub niestanowiących priorytet rozwoju gospodarczego danego kraju (np. branża informatyczne lub górnictwo) może dochodzić do okresowej zmienności ceny instrumentów finansowych lub ceny tego instrumentu finansowego mogą się poruszać w identyfikowalnym czasowo trendzie wzrostowym lub spadkowym nieuzasadnianym aktualną sytuacja finansowa emitenta, ale spowodowanych zmianą czynników charakterystycznych dla danej branży.
Ryzyko emitenta
Ryzyko, będące następstwem sposobu zarządzania i prowadzenia gospodarki ekonomicznej emitenta mające bezpośredni wpływ na wynik finansowy emitenta a tym samym na wycenę instrumentu finansowego, zdolność do regulowania zobowiązań emitenta (w przypadku instrumentów dłużnych) oraz ich zmienność cenową.
Inwestor dokonując inwestycji winien być świadomy, że ryzyko emitenta jest większe w przypadku:
- stałego utrzymującego się przez dłuższy okres negatywnych wyników finansowych emitenta,
- emitenta, na którego nałożono lub ma być nałożona kara administracyjna wymierzona przez upoważnione do tego celu organy państwowe lub regulatora,
- emitenta nieprzekazującego okresowych sprawozdań finansowych, niewywiązującego się z obowiązków informacyjnych, nieujawniającego ważnych informacji mających wpływ na wycenę instrumentów finansowych, etc.
- wszczęcia postępowania upadłościowe,
w związku ze zwiększeniem prawdopodobieństwa pogorszenia się sytuacji finansowej emitenta a w konsekwencji zwiększenia ryzyka kredytowego oraz wpływu na cenę instrumentu finansowego.
Ryzyko kredytowe
Jest to ryzyko straty, niekorzystnej zmiany sytuacji finansowej, wypłacalności wynikające z wahań zdolności kredytowej emitentów papierów wartościowych, gwarantów, kontrahentów wyrażającej się postaci ryzyka opóźnienia, częściowego wykonania lub niewykonania zaciągniętych zobowiązań. Ryzyko kredytowe wiąże się z niepewnością, co do przyszłej sytuacji finansowej ww. podmiotów i może mieć znaczny wpływ na kształtowanie się ceny instrumentu finansowego posiadanego przez Klienta (np. akcje, obligacje), realizację zobowiązań z instrumentów finansowych (np. wykup obligacji lub spełnienie innego świadczenia w przypadku innych instrumentów finansowych), wykonania zobowiązania wynikającego z gwarancji w przypadku gwaranta (np. obligacje), wykonania zobowiązań kontrahenta w przypadku, gdy jest on jest istotnym podmiotem w procesie związanym z wykonaniem, dostawą, rozliczeniem instrumentu finansowego lub jego przechowywaniem etc. (np. rozliczenie funduszy inwestycyjnych, kreacja lub umorzenia tytułów uczestnictwa w ETF, przechowywanie papierów).
Na ryzyko kredytowe mają wpływ czynniki:
- zewnętrzne – niezależne od przedsiębiorstwa - czynniki makroekonomiczne i społeczne (konkurencja, koniunktura, polityka fiskalna i monetarna, inflacja, bezrobocie itp.), polityczne (deregulacja i liberalizacja obrotu gospodarczego), demograficzne (starzenie się społeczeństwa), technologiczne (informatyczne),
- wewnętrzne – zależne od przedsiębiorstwa - kwalifikacje pracowników, dywersyfikacja portfela umów, rodzaje i wysokość stosowanych zabezpieczeń umownych, stosowane standardy rachunkowości.
Ryzyko kredytowe ma liczne interakcje z innymi rodzajami ryzyka, w tym w szczególności z ryzykiem stopy procentowej, ryzykiem kursu walutowego oraz ryzykiem płynności.
Inwestor dokonując inwestycji w instrumenty finansowe winien być świadomy, że im większe ryzyko kredytowe tym większe ryzyko wystąpienia potencjalnej straty inwestora oraz wpływ ww. ryzyka na zmienność ceny instrumentu finansowego lub zmniejszenie jego płynności.
DMBH zwraca uwagę Klientów, że w przypadku upadłości emitenta kolejność zaspakajania wierzytelności z majątku emitenta jest regulowana w ścisły sposób przepisami prawa, co oznacza dla inwestora będącego akcjonariuszem prawdopodobieństwo utraty całości lub znacznej części zainwestowanego kapitału. Z kolei w przypadku obligacji emitent w warunkach emisji może postanowić, że wierzytelności wynikające z emitowanych przez niego obligacji, jeśli nie zostały zabezpieczone, w przypadku upadłości lub likwidacji emitenta, będą zaspokojone po zaspokojeniu wszystkich innych wierzytelności przysługujących wierzycielom wobec tego emitenta.
Ryzyko rynkowe
Ryzyko rynkowe to ryzyko zmiany ceny instrumentów finansowych (akcji, obligacji, kontraktów futures oraz innych instrumentów finansowych) będących w posiadaniu klienta na skutek ogólnych oraz specyficznych czynników rynkowych mających bezpośredni lub pośredni wpływ na określony instrument finansowy. Ryzyko jest następstwem zasad funkcjonowania rynku kapitałowego i kształtowania się cen na zasadzie równowagi popytu i podaży a zmiana ceny pojedynczego lub grupy instrumentów finansowych jest powodowana czynnikami często niezależnymi od emitenta, wynikającymi z natury rynku finansowego. Zwraca się uwagę, że na ryzyko rynkowe duży wpływ mogą mieć czynniki niemierzalne, w szczególności:
- emocjonalne związane z psychologicznym postrzeganiem czynników makroekonomicznych, finansowych, branżowych, regionalnych, samej spółki etc.;
- związane z określonym zachowaniem inwestorów (grup inwestorów) wynikających z popularyzowanych trendów inwestycyjnych mogących mieć wpływ na przewartościowanie lub niedowartościowanie cen instrumentów finansowych;
- wynikające z globalizacji rynków finansowych oraz szybkości przepływu informacji - zmiana indeksów giełdowych na innych rynkach finansowych, zmiana koniunktury na głównych rynkach światowych lub innych rynkach zaliczanych do tego samego regionu może skutkować dużą zmiennością cen instrumentu finansowego na rynku lokalnym, pomimo stabilnej sytuacji finansowej ich emitenta, nieuzasadniającej tak dużej zmienności.
Inwestor dokonując inwestycji winien być świadomy, że ryzyko rynkowe nie ma charakteru ryzyka jednorodnego, a wpływ na to ryzyko ma wpływ wiele różnych czynników często niezależnych od emitenta:
Ryzyko płynności
Polega na braku możliwości sprzedaży lub zakupu instrumentów finansowych w krótkim lub średnim okresie czasu bez istotnego wpływania na poziom cen rynkowych. Ryzyko płynności ma bezpośredni wpływ na zmienność ceny z zachowaniem zasady, że im niższa płynność tym zmienność ceny większa. Ryzyko płynności zależne jest od wielu czynników, często współzależnych od siebie, mających wpływ na ograniczenie podaży lub popytu w obrocie tymi instrumentami finansowymi.
Najważniejsze czynniki:
-
Podażowe
- niska wartościowo emisja instrumentów finansowych – mała liczba instrumentów finansowych w obrocie – ograniczenie podaży;
- brak należytego rozproszenia nabywców instrumentów finansowych (ograniczenie podaży)
- niski tzw. Free float – tzn. organicznie liczby instrumentów finansowych w wolnym obrocie na skutek niskiej emisji lub braku rozproszenia lub skupienia instrumentów finansowych na rynku wtórnym przez ograniczoną liczbę nabywców oraz ograniczenia w ten sposób strony podażowej
- mała kapitalizacja spółki
-
Popytowe
- wzrost ryzyka makroekonomicznego, politycznego, branżowego, rynkowego – mających wpływ na zmienność ceny instrumentu finansowego, stan rynku kapitałowego lub emitenta instrumentów finansowych w dającej się przewidzieć określonej perspektywie czasowej, wzrost niepewności inwestycyjnej;
- wzrost ryzyka emitenta – niewłaściwie prowadzona polityka gospodarcza lub zmiana czynników zewnętrznych mających wpływ na pogorszenie sytuacji finansowej emitenta, jego sytuacja finansowa grożąca upadłością lub niewywiązywaniem się z zaciągniętych zobowiązań finansowych;
- niewłaściwie prowadzona polityka informacyjna – zmienność lub brak prowadzenia polityki informacyjnej, zatajanie lub zniekształcanie istotnych informacji mogących mieć wpływ na cenę instrumentów finansowych;
- upomnienia, ostrzeżenia lub kary nakładane przez upoważnione do tego organy państwowe lub regulatorów (KNF, UOKiK etc)
Inwestor dokonując inwestycji winien być świadomy, że:
- w przypadku niskich obrotów papierami wartościowymi rośnie ryzyko zmienności ceny,
- akcje spółek o najwyższej kapitalizacji są bardziej płynne niż akcje spółek o niskiej kapitalizacji,
- instrumenty finansowe o wyższym wskaźniku wolnego obrotu tzw, Free float są bardziej płynne,
- najwyższą płynnością w obrocie giełdowym charakteryzują się akcje wchodzące w skład indeksu głównego indeksu np. WIG20,
- akcje wchodzące w skład WIG20 charakteryzują się wyższą płynnością niż akcje notowane na rynku New Connect,
- w przypadku walutowych kontraktów terminowych na różnicę im większa zmienność, tym ryzyko płynności większe.
- obligacje Skarbu Państwa są generalnie bardziej płynne od obligacji korporacyjnych lub komunalnych.
DODATKOWE CZYNNIKI RYZYKA W PRZYPADKU ZAGRANICZNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH
W przypadku zagranicznych instrumentów finansowych, poza rydzykami właściwymi dla danego rodzaju instrumentu finansowego istnieją dodatkowe ryzyka, które Klient powinien brać pod uwagę dokonując inwestycji:
Ryzyko miejsca wykonania
Sposób wykonywania zleceń podlega przepisom prawa oraz zasadom właściwym dla zagranicznego miejsca wykonania zlecenia Klienta. Wyżej wymienione przepisy i zasady mogą być odmienne od obowiązujących na polskim rynku regulowanym. Klient powinien być świadomy regulacji prawnych związanych z tymi instrumentami, właściwych dla kraju, w którym dokonywana jest transakcja oraz powinien uwzględnić ten fakt podejmując decyzję inwestycyjną.
Ryzyko prawne
Zasady funkcjonowania emitenta jako podmiotu prawnego podlegają prawu kraju siedziby emitenta i mogą być odmienne od obowiązujących w Polsce. W szczególności odnosi się to do postępowania upadłościowego lub likwidacyjnego spółki, obniżenia lub podwyższenia kapitału spółki, zasad nabywania praw korporacyjnych lub majątkowych z akcji. Klient powinien być świadomy regulacji prawnych związanych z tym faktem oraz odmienności ww. procesów oraz swoich praw i obowiązków w stosunku do analogicznych procesów obowiązujących pod prawem polskim. W szczególności DMBH zwraca uwagę Klienta na występujące w prawodawstwie niektórych krajów (np. USA), możliwość anulowania (umorzenia) akcji bez wynagrodzenia i związane z tym ryzyko dla Klienta utraty zainwestowanego kapitału. Przesłanki prawne, które winny być spełnione do wykonania ww. operacji oraz zasady anulowania (umorzenia) akcji określają przepisy kraju właściwego dla siedziby emitenta i w szczególności mogą mieć zastosowanie w ramach procesu układowego z wierzycielami lub postępowania upadłościowego.
Ponadto DMBH zwraca uwagę Klienta, że z nabyciem lub posiadaniem zagranicznych instrumentów finansowych mogą się wiązać określone we właściwych dla nich przepisach prawa, obowiązki o charakterze raportowym, notyfikacyjnym lub innym związane w szczególności z przekraczaniem określonych w tych przepisach progów posiadania (np. obowiązek zawiadomienia emitenta akcji o przekroczeniu określonego progu głosów).
Ryzyko przechowywania instrumentów finansowych
Sposób przechowywania zagranicznych instrumentów finansowych podlega przepisom prawa oraz zasadom właściwym dla zagranicznego miejsca ich przechowywania. Wyżej wymienione przepisy i zasady mogą być odmienne od obowiązujących na polskim rynku. Klient powinien być świadomy regulacji prawnych związanych z przechowywaniem zagranicznych instrumentów finansowych, ponieważ mogą mieć one bezpośredni wpływ na sposób wykonania praw z papierów wartościowych lub praw korporacyjnych z nabywanych lub posiadanych przez Klienta zagranicznych papierów wartościowych.
Ryzyko walutowe
Negatywny wpływ zmiany ceny waluty, w której zagraniczny instrument finansowy jest nabywany lub zbywany w stosunku do waluty polskiej (lub waluty bazowej rachunku innej niż waluta nabycia instrumentu finansowego) wynikające z przeliczenia wyniku finansowego osiągniętego w walucie, w której instrument finansowy jest nabywany na walutę polską (lub walutę bazową rachunku). W przypadku niekorzystnych zmian rynkowych może okazać się, że Klient może uzyskać zysk na instrumencie finansowym, a po przeliczeniu na walutę bazową zanotować stratę, która będzie ostatecznym wynikiem finansowym z inwestycji.
Ryzyko upadłości podmiotów uczestniczących w zawieraniu i rozliczaniu transakcji lub rejestrowaniu i przechowywaniu zagranicznych instrumentów finansowych
Istnieje ryzyko ogłoszenia upadłości, niewypłacalności, likwidacji lub podobnego zdarzenia w odniesieniu do podmiotów uczestniczących w zawieraniu i rozliczaniu transakcji lub rejestrowaniu i przechowywaniu zagranicznych instrumentów finansowych (broker zagraniczny, zagraniczny depozytariusz), które może skutkować niemożnością dostarczenia zakupionych przez Klienta zagranicznych instrumentów finansowych, czasowym ograniczeniem prawa do dysponowania zagranicznymi instrumentami finansowymi przez Klienta lub koniecznością uczestniczenia w odpowiednim postepowaniu upadłościowym, likwidacyjnym lub podobnym w celu zgłoszenia i egzekwowania roszczenia Klienta.
Ryzyko rozliczeniowe
W przypadku złożenia zlecenia sprzedaży zagranicznych instrumentów finansowych przed rozliczeniem się transakcji ich nabycia, istnieje ryzyko nierozliczenia transakcji sprzedaży w przypadku nierozliczenia wcześniejszej transakcji nabycia tych instrumentów finansowych.
Ryzyko posiadania ograniczonego lub opóźnionego dostępu do informacji
Obowiązki informacyjne emitentów zagranicznych instrumentów finansowych mogą być ukształtowane odmiennie niż na rynku polskim. Ponadto dostęp Klienta do tych informacji może być ograniczony lub opóźniony na skutek różnic czasowych, braku bezpośredniego dostępu do serwisów informacyjnych lub odmiennych wymogów oraz sposobu przekazywania informacji do publicznej wiadomości.
Ryzyko związane z językiem, w którym dostępne są informacje o instrumentach
DMBH zwraca uwagę Klientów, że informacje publikowane przez emitentów zagranicznych instrumentów finansowych (raporty bieżące, okresowe itd.) nie są dostępne w języku polskim, oraz, że mogą nie być dostępne w języku angielskim. Również dokumenty informacyjne- prospekty, warunki emisji, memoranda informacyjne- zagranicznych instrumentów finansowych nie są publikowane w języku polskim oraz mogą nie być dostępne w języku angielskim.
W przypadku papierów wartościowych dopuszczonych do notowania zarówno na zagranicznym rynku regulowanym, jak i rynku regulowanym polskim, powyższe informacje mogą nie być dostępne w języku polskim.
Ograniczenie dostępnych materiałów informacyjnych w języku polskim może mieć bezpośredni wpływ na świadomość praw i obowiązków nabywcy danego instrumentu finansowego lub terminowość wykonania tych obowiązków poprzez brak lub utrudniona możliwości ich odczytania, wystąpienie błędów interpretacyjnych lub odmienność znaczeniową pojęć lub definicji przekazywanych w języku obcym.
Ryzyko podatkowe
Zasady funkcjonowania emitenta, jako podmiotu prawnego podlegają prawu kraju siedziby emitenta, w tym także w zakresie przepisów podatkowych i mogą być odmienne od obowiązujących w Polsce. W szczególności odnosi się to do zróżnicowania stawek podatkowych pobieranych u źródła (dywidendy, odsetki), obowiązków raportowych lub informacyjnych. Inwestor winien liczyć się z ryzykiem zmian podatkowych w kraju siedziby emitenta w zakresie, w jakim będą mieć wpływ na wysokość i sposób pobierania podatku u źródła.
DMBH zwraca uwagę Klienta na występujące w prawodawstwie niektórych krajów (np. USA), możliwość anulowania (umorzenia) akcji bez wynagrodzenia oraz ryzyko braku możliwości kwalifikacji tej czynności do akceptowanych przez polskie organy podatkowe definicji zbycia instrumentu finansowego
Zasady rozliczania z tytułu dochodów kapitałowych osiągniętych przez rezydenta polskiego, w tym osiągnięte z tytułu nabycia lub zbycia zagranicznych papierów wartościowych określa Ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012.361 z późn. zm („UPDOF”).
Zgodnie z UPDOF, w przypadku zagranicznych papierów wartościowych, do celów podatkowych cena nabycia lub zbycia zagranicznych papierów wartościowych ustalana jest zgodnie z bezwzględnymi przepisami prawa („UPDOF”) w złotych polskich według średniego kursu ogłaszanego przez NBP z dnia poprzedzającego dzień rozliczenia transakcji. Uwzględniając powyższe, Klient winien liczyć się z faktem, że dla celów podatkowych różnice kursowe mogą mieć wpływ na ostateczny wynik finansowy osiągany z inwestycji. W szczególności Klient może osiągnąć zysk z inwestycji licząc w walucie zawarcia transakcji a do celów podatkowych wykazać stratę w złotych polskich w następstwie ww. ryzyka kursowego i vice versa.
Dochody uzyskane z odpłatnego zbycia instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich wynikających podlegają opodatkowaniu zgodnie z UPDOF i nie są płatne za pośrednictwem DMBH.
| CHARAKTERYSTYKA INSTRUMENTU FINANSOWEGO | WYBRANE CZYNNIKI RYZYKA |
|---|---|
|
OBLIGACJE Dłużny papier wartościowy, emitowany w serii, w którym emitent zobowiązuje się względem nabywcy obligacji (obligatariusza) do spełnienia określonego świadczenia pieniężnego lub niepieniężnego. Obligacja składa się z części nominalnej i kuponowej. Część nominalna to nominalna wartość obligacji wypłacana przez emitenta w dniu wykupu obligacji, niezależnie od ceny, jaką inwestor zapłacił za obligację. Część kuponowa to odsetki, które emitent wypłaca z tytułu pożyczenia kapitału (z zastrzeżeniem obligacji zerokuponowych).Wybrany podział obligacji:
|
Najważniejsze czynniki ryzyka: Ryzyko rynkowe Ryzyko płynności Ryzyko polityczne Ryzyko makroekonomiczne W przypadku obligacji korporacyjnych także: Ryzyko branżowe Ryzyko emitenta Ryzyko kredytowe |
|
JEDNOSTKI UCZESTNICTWA FUNDUSZY Instrumenty finansowe będące tytułem w majątku funduszu inwestycyjnego otwartego (FIO) lub specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego (SFIO). Jednostka uczestnictwa („JU”) przedstawia wartość aktywów netto funduszu przypadających na jednostkę uczestnictwa („WAN”) i jako taka nie ma charakteru stałej wartości lecz podlega zmianie w zależności od wartości aktywów wchodzących w skład funduszu. Uczestnikiem FIOmoże zostać każdy Klient, natomiast uczestnikiem SFIO mogą zostać wyłącznie podmioty określone w statucie lub spełniające warunki określone w statucie SFIO.JU nie jest papierem wartościowym, nie jest przedmiotem notowania na rynku regulowanym, jednostki nie są emitowane przez fundusz w seriach (w odróżnieniu od certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne zamknięte). Nabycie JU odbywa się poprzez wpłaty, które uczestnik wnosi do funduszu po cenie WAN na dzień nabycia. Zbycie JU odbywa się poprzez ich odkupienie przez Fundusz po cenie WAN na dzień odkupienia, każdorazowo na podstawie dyspozycji Klienta. Fundusz prowadzi proces nabywania oraz umarzania w sposób ciągły (w odróżnieniu od funduszy zamkniętych). Zasady prowadzenia polityki inwestycyjnej oraz klasy aktywów, w które inwestuje Fundusz określa statut Funduszu. W szczególności mogą to być wskazane poniżej klasy aktywów lub ich kombinacje:
FIO lub SFIO w jako podmioty zbiorowego inwestowania podlegają regulacjom prawnym w zakresie:
Ograniczenia powyższe mają wpływ na politykę inwestycyjną funduszu oraz sposób jej realizowania. Wartość jednostki uczestnictwa zależy od sposobu realizacji polityki inwestycyjnej Funduszu, która przekłada się na wartość aktywów netto Funduszu. Ogólny podział FIO/SFIO: Ze względu na rodzaj, strukturę aktywów oraz charakter polityki inwestycyjnej (podział modelowy):
Ze względu na cel inwestycyjny:
|
Najważniejsze czynniki ryzyka: Ryzyko rynkowe Ryzyko kredytowe oraz Ryzyko emitenta - ograniczone w związku z limitami koncentracji aktywów funduszu. Generalnie im mniejsze limity koncentracji tym mniejsze ryzyko kredytowe oraz ryzyko emitenta. Ryzyko branżowe Ryzyko polityczne Ryzyko makroekonomiczne Ryzyka specyficzne: Ryzyko polityki inwestycyjnej wyniki inwestycyjne funduszu, są następstwem polityki inwestycyjnej. Niewłaściwe założenia polityki mają bezpośredni wpływ na realizację celu inwestycyjnego wyrażonego oczekiwaną stopą zwrotu z inwestycji w określonym czasie (wzrost WAN) oraz bezpośredni wpływ na wycenę JU oraz jej zmienność. Ryzyko zarządzania realizacja polityki inwestycyjnej uzależniana jest od prawidłowości podejmowanych decyzji inwestycyjnych, zarządzaniem ryzykiem oraz przewidywania sytuacji rynkowej przez zarządzającego(ych) funduszem. Inwestor winien być świadomy faktu, że realizacja polityki inwestycyjnej jest obarczona błędem czynnika ludzkiego a wyniki analogicznej polityki inwestycyjnej realizowanej przez różnych zarządzających mogą być zróżnicowane. Ryzyko rynkowej wyceny JU w związku z aktywami, w które fundusz lokuje swoje aktywa, wartość JU podlega zmianie Zmiana wartości może wyniknąć z niekorzystnych zmian cen aktywów funduszu, niewłaściwego zarządzania funduszem lub polityki inwestycyjnej. Ryzyko płynności umorzenia inwestor winien liczyć się z ograniczeniem możliwości umorzenia JU. W niektórych sytuacjach np. niskiej płynności aktywów wchodzących w skład portfela funduszu, fundusz może czasowo wstrzymać proces umorzenia jednostek funduszu. Ponadto inwestor winien być świadomy, że JU nie mogą być zbywane na rzecz osób trzecich natomiast podlegają dziedziczeniu. Ryzyko koncentracji aktywów w niektórych sytuacjach np. w przypadku funduszy inwestujących w ograniczoną liczbę klas instrumentów finansowych (np. fundusze akcyjne małych, średnich spółek) może wystąpić ryzyko koncentracji aktywów w danej klasie pomimo zachowania limitów koncentracji w instrumenty finansowe jednego emitenta, co przy ograniczeniu płynności instrumentów finansowych posiadanych przez fundusz zwiększa ryzyko braku możliwości zamknięcia przez Klienta inwestycji w dany fundusz. Ryzyko metody wyceny aktywów funduszu ryzyko wynikające ze zmiany sposobu wyliczania i publikowania indeksów rynku kapitałowego stanowiących benchmark danego funduszu Ryzyko związane z brakiem możliwości zamknięcia inwestycji w określonych warunkach fundusz inwestycyjny może zawiesić wykup jednostek na okres 2 tygodni, a za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego do 2 miesięcy, jeżeli w okresie ostatnich dwóch tygodni suma wartości odkupionych jednostek oraz jednostek, których odkupienia zażądano przekracza 10% wartości aktywów funduszu lub gdy nie można dokonać wiarygodnej wyceny istotnej części aktywów funduszu. |
|
ETF ETF (ang. Exchange Traded Fund – fundusz notowany na giełdzie) jest to otwarty fundusz inwestycyjny notowany na rynku regulowanym (GPW lub innych zagranicznych rynkach regulowanych), którego zadaniem jest odzwierciedlanie zachowania się danego indeksu giełdowego lub wybranej grupy instrumentów finansowych (koszyka).Funkcjonowanie ETF jest regulowane tak jak w przypadku innych funduszy inwestycyjnych – w UE- dyrektywami unijnymi i regulacjami krajowymi, a w przypadku funduszy notowanych na innych rynkach zagranicznych zgodnie z przepisami miejsca ich notowania. Cechą charakterystyczną ETF jest stała (codzienna) kreacja i umarzanie jednostek, zwanych tytułami uczestnictwa. Tytuły uczestnictwa są notowane na rynku regulowanym na takich samych zasadach jak inne papiery wartościowe. Kreacja tytułów uczestnictwa w funduszu odbywa się w formie:
Generalny podział ETF:
Ze względu konstrukcje portfela
Ze względu na typ papieru wartościowego
Ze względu na podział geograficzny:
|
Z inwestowaniem w ETF związane są wszystkie czynniki ryzyka charakterystyczne dla instrumentu bazowego, którego ETF odwzorowuje (ryzyka właściwe dla akcji w przypadku ETF na indeks akcji lub obligacji w przypadku ETF na indeks obligacji, oraz ryzyka charakterystyczne dla zagranicznych instrumentów finansowych. Ryzyka specyficzne: Ryzyko niedokładnego odwzorowania instrumentu bazowego - Klient winien mieć świadomość ryzyka niedokładnego odwzorowania indeksu lub wybranej grupy instrumentów finansowych na skutek:
Ryzyko operacyjne – w przypadku ETF proces codziennej kreacji oraz umorzenia tytułów uczestnictwa ma charakter wieloetapowego procesu operacyjnego, którego ostatnią fazą jest nabycie instrumentów finansowych celem odzwierciedlenia indeksu lub koszyka. Z tego powodu istnieje podwyższone ryzyko operacyjne wynikające z konieczność wykonania szeregu czynności w ścisłe określonym czasie oraz kolejności. Ryzyko metody wyceny aktywów funduszu – ryzyko wynikające ze zmiany sposobu wyliczania i publikowania indeksów rynku kapitałowego stanowiących podstawę benchmark danego funduszu Ryzyko płynności – w przypadku ETF odwzorowujących indeksy niebędące głównymi indeksami rynkowymi istnieje zwiększone ryzyko płynności w związku z mniejszym zainteresowaniem inwestorów samymi indeksami, jako miarami za chowania rynku a w konsekwencji odwzorowującymi je ETF-ami. Generalnie płynność ETF odzwierciedlających główne indeksy (np. WIG20) jest większa niż płynności ETF odzwierciedlających inne indeksy (WIG 40). |
|
AKCJE Udziałowy papier wartościowy emitowany w serii odzwierciedlający prawo do własności cząstki majątku spółki. Poprzez nabycie akcji akcjonariusz nabywa:
Przedmiotem obrotu zorganizowanego są akcje nieposiadające postaci materialnej. |
Najważniejsze czynniki ryzyka: Ryzyko rynkowe Ryzyko płynności Ryzyko polityczne Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko branżowe Ryzyko emitenta Ryzyko kredytowe Ze względu na fakt, że na cenę akcji wpływ ma wiele czynników, szczegółowy opis ryzyka znajduje się w rozdziale: III. Ryzyka wspólne dla instrumentów finansowych dopuszczonych oraz niedopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym oraz rozdziale IV Dodatkowe czynniki ryzyka w przypadku zagranicznych instrumentów finansowych. W przypadku akcji zagranicznych dodatkowo winny być brane pod uwagę ryzyka właściwe dla zagranicznych instrumentów finansowych wskazane w rozdziale IV Dodatkowe czynniki ryzyka w przypadku zagranicznych instrumentów finansowych. |
|
PRAWA DO AKCJI („PDA”) Papiery wartościowe, które uprawniają do otrzymania akcji nowej emisji. Instrument stosowany w przypadku spółek, których akcje dopuszczone zostały do obrotu na rynku regulowanym. Powstają z chwilą dokonania przydziału akcji nowej emisji i wygasają z chwilą zarejestrowania akcji w KDPW albo z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu rejestrowego odmawiającego wpisu podwyższenia kapitału zakładowego do rejestru.W tym też terminie mogą być przedmiotem obrotu na rynku regulowanym w Polsce. Po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału PDA są automatycznie zamieniane na akcje, a akcje nowej emisji asymilowane z akcjami notowanymi. PDA nie dają praw tożsamych z posiadaniem akcji. W przypadku rynków zagranicznych PDA mogą nie występować w związku z odmiennym trybem emisji akcji oraz procesu podwyższania kapitału akcyjnego. |
Najważniejsze czynniki ryzyka: Ryzyko analogiczne jak w przypadku akcji: Ryzyko rynkowe Ryzyko płynności Ryzyko polityczne Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko branżowe Ryzyko emitenta Ryzyko kredytowe Ryzyko specyficzne: Ryzyko odmowy lub opóźnienia rejestracji podwyższenia kapitału przez sąd – w przypadku odmowy rejestracji akcji nowej emisji istnieje ryzyko niedojścia emisji do skutku – w tym przypadku emitent zobowiązany jest do zwrotu środków posiadaczowi PDA. W przypadku opóźnienia rejestracji akcji nowej emisji może nastąpić opóźnienie w zamianie PDA na akcje oraz czasowy brak możliwości rynkowej wyceny PDA do chwili rejestracji oraz ich sprzedaży w obrocie regulowanym. DMBH zwraca szczególnie uwagę na: Ryzyko płynności – ze względu na dopuszczenie PDA w ograniczonej liczbie odpowiadającej nowej Inwestor winien liczyć się z ze zwiększonym ryzykiem płynności Ryzyko rynkowe – w związku z ograniczona płynnością oraz ryzykiem niezarejestrowania emisji Inwestor winien liczyć się z zwiększeniem zmienności cen PDA w okresie notowania. |
|
PRAWA POBORU (PP) Prawo majątkowe wynikające z posiadanych akcji uprawniające dotychczasowego akcjonariusza do objęcia akcji nowej emisji proporcjonalnie do liczby już posiadanych akcji.Wartość PP zależy bezpośrednio od ceny akcji, do objęcia, których dane prawo poboru uprawnia. Prawo poboru może być przedmiotem samodzielnego obrotu na rynku regulowanym. Termin obrotu jest ściśle określony i wynosi z reguły od kilku do kilkunastu dni. W polskim prawodawstwie PP jest papierem wartościowym jedynie w okresie dopuszczenia do obrotu regulowanego w terminie 14 dni będąc przedmiotem samodzielnego obrotu. Inwestor, który nabył PP w obrocie wtórnym oraz posiada je na rachunku papierów wartościowym w dniu określonym przez emitenta nabywa prawo do objęcia akcji nowych emisji na takich samych zasadach jak inwestor, który nabył to prawo z tytułu posiadania akcji emitenta. |
Najważniejsze czynniki ryzyka: Ryzyko analogiczne jak w przypadku akcji: Ryzyko rynkowe Ryzyko płynności Ryzyko polityczne Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko branżowe Ryzyko emitenta Ryzyko kredytowe Ryzyko specyficzne: Ryzyko terminu notowania - w przypadku, gdy PP są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym nabywca PP obowiązany jest pamiętać, że PP jest przedmiotem notowania na rynku regulowanym jedynie w ściśle określonym terminie. Jeżeli nabywca PP nie zamierza dokonać zapisu na akcje nowej emisji w pełnej wysokości musi liczyć się z faktem, ze zbycie praw poboru po okresie notowania nie jest możliwe i po upływie tego terminu nabywca nie otrzyma żadnej zapłaty. Ryzyko płynności – ze względu na organiczną liczbie PP winien liczyć się z ze zwiększonym ryzykiem płynności, które generalnie w przypadku PP jest większe w przypadku spółek o niskiej kapitalizacji, mniejszej liczbie akcji dopuszczonych do obrotu giełdowego lub ograniczonej liczby akcji w wolnym obrocie (tzw. Free float). Ryzyko rynkowe - notowania praw poboru często charakteryzują się znacznymi wahaniami cen i są silnie skorelowane z ceną akcji w terminie notowania PP. Generalnie - im wyższy wzrost ceny akcji w okresie notowania PP, tym spodziewana cena PP może być wyższa. |
|
CERTYFIKATY INWESTYCYJNE („CI”) Papiery wartościowe emitowane przez fundusze inwestycyjne zamknięte („Fundusz, FIZ”) emitowane w seriach. CI reprezentują prawa majątkowe uczestników funduszu (udział w funduszu inwestycyjnym).Wartość certyfikatów zależy od sposobu realizacji polityki inwestycyjnej Funduszu, która przekłada się na wartość aktywów netto Funduszu. Posiadacz certyfikatu ma prawo do części dochodów i przychodów funduszu (jeśli statut to dopuszcza), a także może mieć prawo do udziału i głosowania w radzie inwestorów lub w zgromadzeniu inwestorów, oraz prawo pierwszeństwa do objęcia certyfikatów nowej emisji. Certyfikat może być przedmiotem obrotu na rynku regulowanym. Zasady prowadzenia polityki inwestycyjnej oraz klasy aktywów, w które inwestuje Fundusz określa statut Funduszu oraz prospekt emisyjny lub memorandum informacyjne (w przypadku funduszy publicznych) albo warunki emisji (w przypadku funduszy niepublicznych). W szczególności mogą to być wskazane poniżej klasy aktywów lub ich kombinacje:
Ogólny podział: Ze względu na sposób dystrybucji:
Ze względu na rodzaj, strukturę aktywów oraz charakter polityki inwestycyjnej (podział modelowy):
Ze względu na cel inwestycyjny:
|
Najważniejsze czynniki ryzyka: Ryzyko płynności Ryzyko polityczne Ryzyko makroekonomiczne Ryzyko branżowe Ze względu na inwestowanie w różne klasy aktywów oraz dywersyfikację aktywów ryzyko emitenta oraz ryzyko kredytowe w przypadku FIZ ma mniejsze znaczenie, z zastrzeżeniem funduszy chrakteryzujących się niską dywersyfikacją aktywów (skoncentrowane). Ryzyko specyficzne: Ryzyko polityki inwestycyjnej wyniki inwestycyjne Funduszu, są następstwem polityki inwestycyjnej. Niewłaściwe założenia polityki maja bezpośredni wpływ na realizację celu inwestycyjnego wyrażonego oczekiwana stopa zwrotu z inwestycji w określonym czasie (wzrost wartości wartości aktywów netto CI) oraz bezpośredniego wpływu cenę CI w obrocie regulowanym (w przypadku FIZ publicznych) oraz jego zmienność cenowa. Ryzyko zarządzania – realizacja polityki inwestycyjnej uzależniana jest od prawidłowości podejmowanych decyzji inwestycyjnych, zarządzaniem ryzykiem oraz przewidywania sytuacji rynkowej przez zarządzającego(ych) FIZ. Inwestor winien być świadomy faktu, że realizacja polityki inwestycyjnej jest obarczona błędem czynnika ludzkiego a wyniki analogicznej polityki inwestycyjnej realizowanej przez różnych zarządzających mogą być zróżnicowane. Ryzyko rynkowej wyceny CI – w związku z ograniczoną płynnością istnieje ryzyko, że cena możliwa do uzyskania w wyniku transakcji na rynku regulowanym będzie mniejsza niż aktualna wycena aktywów netto funduszu. Ryzyko związane z przechowywaniem aktywów w funduszu - zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa aktywa przechowywane są w banku depozytariuszu. Ewentualne ryzyko może powstać w przypadku upadłości banku depozytariusza. Ryzyko związane z rozliczeniem transakcji przez fundusz - transakcje nabycia aktywów zawierane przez Fundusz, rozliczane są przez bank depozytariusz. Ewentualne ryzyko może powstać w przypadku upadłości banku depozytariusza lub niewykonywania bądź nienależytego wykonywania obowiązków przez ten podmiot. DMBH zwraca szczególnie uwagę na: Ryzyko polityki inwestycyjnej oraz Ryzyko zarządzającego – oraz dla CI dopuszczonych do obrotu regulowanego na: Ryzyko rynkowej wyceny CI – w tym przypadku Klient przed nabyciem lub zbyciem CI winien zapoznać się dokładnie z ostatnią wyceną aktywów netto przypadających na 1 certyfikat ze względu na ryzyko, że cena możliwa do uzyskania w wyniku transakcji na rynku regulowanym może być mniejsza niż aktualna wycena aktywów netto funduszu w szczególności, jeżeli płynność CI jest niska. Ryzyko płynności – inwestor winien liczyć się z ograniczeniem możliwości sprzedaży lub zakupu CI na rynku regulowanym na skutek ograniczonej liczby posiadaczy CI oraz braku możliwości zbycia lub nabycia CI bez istotnego wpływania na poziom cen rynkowych jak również winien liczyć się z ryzykiem, że umorzenie certyfikatów możliwe jest jedynie w terminie określonym w statucie. Ryzyko dźwigni finansowej – w związku z efektem dźwigni finansowej, inwestor posiadający CI Funduszu inwestującego w instrumenty pochodne, musi się liczyć z ryzykiem spotęgowania strat finansowych poniesionych przez Fundusz w kwocie nieproporcjonalnej do zaangażowanego przez Fundusz kapitału o ile na skutek niekorzystnych zmian rynkowych Fundusz będzie zobowiązany do uzupełnienia zabezpieczenia otwartych pozycji w prawach pochodnych lub ich zamknięcia po niekorzystnych dla siebie cenach. |
|
PRODUKT STRUKTURYZOWANY („PS”) Instrument finansowy, w którym emitent zobowiązuje się w stosunku do nabywcy (Klienta), że w terminie wykupu instrumentu wypłaci mu kwotę rozliczenia kalkulowaną według określonego wzoru.PS jest hybrydowym instrumentem finansowym złożonym z minimum dwóch aktywów: podstawowego – przynoszącego stały i pewny dochód (np. obligacja, lokata) oraz jednego lub kilku instrumentów pochodnych (opcja, kontrakt terminowy), które zgodnie z założeniami maja zapewnić osiągniecie zysku. Wartość PS jest uzależniona od wartości określonego wskaźnika(ów) rynkowego, na którym została oparta formuła obliczenia ceny odkupu, najczęściej kursu akcji lub koszyków akcji, wartości indeksów giełdowych etc. Ze względu na ostateczny sposób rozliczenia PS dzieli się na:
|
Najważniejsze czynniki ryzyka: Wszystkie czynniki ryzyka dotyczące instrumentów finansowych, z których złożony jest produkt strukturyzowany oraz:Ryzyko rynkowe – na cenę instrumentu finansowego ma wpływ nie tylko zmiana ceny samego produktu strukturyzowanego, ale również ryzyko związane ze zmianą cen instrumentów finansowych w oparciu, o które skonstruowany jest PS. W tym przypadku ryzyko charakterystyczne dla instrumentów finansowych, na których opiera się konstrukcja PS należy uwzględniać odpowiednio. Ryzyko płynności – inwestor winien liczyć się z ograniczeniem możliwości sprzedaży lub zakupu PS na rynku regulowanym na skutek ograniczonej liczby posiadaczy PS oraz braku możliwości zbycia lub nabycia PS bez istotnego wpływania na poziom cen rynkowych. Ryzyko dźwigni finansowej – w związku z efektem dźwigni finansowej, inwestor posiadający PS emitenta inwestującego w instrumenty pochodne, musi się liczyć z ryzykiem spotęgowania strat finansowych poniesionych przez Emitenta w kwocie nieproporcjonalnej do zaangażowanego przez Emitenta kapitału (włącznie z możliwością jego całkowitej utraty) o ile na skutek niekorzystnych zmian rynkowych Emitent będzie zobowiązany do uzupełnienia zabezpieczenia otwartych pozycji w prawach pochodnych lub ich zamknięcia po niekorzystnych dla siebie cenach. Ryzyko kredytowe emitenta – w przypadku, gdy emitent stanie się niewypłacalny lub zbankrutuje przed terminem ostatecznego rozliczenia, inwestor może nie odzyskać zainwestowanego kapitału. W takim przypadku nie ma zastosowania gwarancja zainwestowanego kapitału w terminie wykupu. Ryzyko utraty gwarancji kapitału – w przypadku PS z gwarancją kapitału w terminie wykupu oraz wcześniejszego wycofania się z inwestycji poprzez umorzenie PS inwestor musi liczyć się z ryzykiem utraty gwarancji kapitału. |
|
WARRANTY Instrument finansowy, którego cena jest zależna od ceny instrumentu bazowego.Warrant opcyjny daje prawo jego posiadaczowi do zakupu lub sprzedaży określonego instrumentu bazowego w określonej liczbie (lub świadczenia pieniężnego), po ustalonej cenie oraz w ściśle określonym terminie. Wyróżnia się również warranty subskrypcyjne, które dają prawo do objęcia akcji przyszłych emitenta po cenie wykonania. Wystawcą warrantu jest jedna zdefiniowana osoba prawna, w związku z czym brak jest możliwości zajęcia pozycji krótkiej przez nabywcę warrantu. Wyróżnia się dwa rodzaje warrantów:
Podział warrantów ze względu na termin wykonania:
|
Najważniejsze czynniki ryzyka: Wszystkie czynniki ryzyka dotyczące instrumentów finansowych, na które wystawiony jest warrant. Ryzyko rynkowe – na ryzyko rynkowe w przypadku warrantów ma wpływ zarówno ryzyko zmiany ich cen, jak również ryzyko związane ze zmianami wartości instrumentu bazowego, ponieważ cena warrantu zależy od wartości instrumentu bazowego. Ryzyko płynności – inwestor winien liczyć się z ograniczeniem płynności w obrocie warrantami na rynku regulowanym oraz braku możliwości zawarcia transakcji bez istotnego wpływania na poziom ceny rynkowej warrantu. Ryzyko kredytowe emitenta – w przypadku, gdy emitent stanie się niewypłacalny lub zbankrutuje przed terminem ostatecznego rozliczenia, inwestor może utracić część lub całość zainwestowanego kapitału w warranty oraz nie wykonać prawa przysługującego z posiadanego warrantu. |
INSTRUMENTY FINANSOWE, Z KTÓRYMI ZWIĄZANY JEST OBOWIĄZEK WNOSZENIA DEPOZYTÓW ZABEZPIECZAJACYCH
Cechą charakterystyczną instrumentów finansowych, z którymi związany jest obowiązek wnoszenia depozytu zabezpieczającego, jest występujący efekt DŹWIGNI FINANSOWEJ. Przed rozpoczęciem inwestycji w ww. instrumenty Klient powinien być świadomy faktu występowania efektu dźwigni finansowej oraz negatywnego wpływu na jego inwestycje, w przypadku niekorzystnych dla Klienta zmian kursu instrumentu finansowego, co może doprowadzić do nieproporcjonalnych strat w stosunku do wniesionego kapitału w tym do jego całkowitej utraty, a nawet do poniesienia straty przewyższającej wysokość zainwestowanego kapitału.
OPIS MECHANIZMU DŹWIGNI FINANSOWEJ
Dźwignia finansowa jest wielkością wyrażoną stosunkiem rzeczywistej wartości instrumentu finansowego do kapitału wnoszonego przez Klienta w postaci depozytu zabezpieczającego w chwili zawarcia transakcji. Oznacza to, że Klient może zawierać transakcje o wartości nominalnej znacznie przekraczającej depozyt zabezpieczający tj. wartości wynikającej z wielkości dźwigni finansowej.
Wielkość dźwigni (zwana też inaczej lewarem lub mnożnikiem) określana jest:
- w przypadku instrumentów finansowych rynku OTC - przez DMBH i podawana do wiadomości Klientów, na stronie internetowej DMBH w formie komunikatu, lub ustalana z klientem indywidualnie. Informacja ta dostępna jest także za pośrednictwem Platformy transakcyjnej.
- w przypadku instrumentów finansowych rynku regulowanego – podawana jest publicznie w standardzie danego instrumentu pochodnego, warunkach emisji i obrotu lub innym dokumencie o podobnym charakterze. Informacja podawana jest do wiadomości Klientów, za pośrednictwem DMBH, na stronie podmiotu organizującego rynek regulowany lub dopuszczającego do obrotu regulowanego.
Dźwignia finansowa (lewar) określona jest jako: 1:50.
Oznacza to, że Klient może zawierać transakcje o wartości nominalnej 50 jednostek, ale jest zobowiązany do wniesienia minimalnego kapitału w postaci depozytu zabezpieczającego w wysokości 1 –ej jednostki (inaczej depozyt zabezpieczający = 2% nominalnej wartości transakcji.
Biorąc pod uwagę powyższe, efekt dźwigni finansowej polega na możliwości poniesienia przez Klienta, na skutek niewielkich zmian kursu instrumentu finansowego, nieproporcjonalnych (ponadprzeciętnych) strat lub zysków w stosunku do wniesionego kapitału. W przypadku niekorzystnych dla Klienta zmian kursu instrumentu finansowego może to doprowadzić do częściowej lub całkowitej utraty wniesionego depozytu a nawet poniesienia strat znacznie przewyższających wartość wniesionego depozytu.
Generalnie im większa dźwignia finansowa, tym większe ryzyko spotęgowania strat finansowych (lub zysków) nieproporcjonalnie do wniesionego kapitału.
| CHARAKTERYSTYKA INSTRUMENTU FINANSOWEGO | WYBRANE CZYNNIKI RYZYKA |
|---|---|
|
JEDNOSTKI INDEKSOWE („JI”) Są to instrumenty pochodne, które odzwierciedlają zmiany procentowe wartości danego indeksu giełdowego i tym samym umożliwiają inwestycje równoważną nabyciu portfela akcji wchodzących w skład tego indeksu.JI jest niesymetrycznym instrumentem finansowym – wystawca JI oraz jej nabywca nie mają równych praw i obowiązków . Nabywca jednostki indeksowej płaci jej wystawcy cenę jednostki (premię). Wystawca JI, zajmuje pozycje krótką analogiczną do pozycji krótkiej w derywatach. Z wystawieniem JI związany jest obowiązek wniesienia depozytu zabezpieczającego oraz jego uzupełniania w przypadku zaistnienia niekorzystnych zmian rynkowych jak również możliwość poniesienia nieproporcjonalnych strat w stosunku do zainwestowanego kapitału w przypadku niekorzystnych zmian rynkowych. Nabywca jednostki może zamknąć swoją pozycję na dwa sposoby – przez wystawienie jednostki indeksowej albo przez wykonanie jednostki indeksowej (losowo dobierana jest strona zawierająca pozycje krótką). Wystawca może zamknąć pozycję przez nabycie jednostki indeksowej. |
Najważniejsze czynniki ryzyka: Wszystkie czynniki ryzyka dotyczące instrumentów finansowych, na które wystawiony jest JI. Ryzyka specyficzne: Ryzyko wystawienia jednostki - inwestor wystawiający JI, (zajecie pozycji krótkiej) musi liczyć się z możliwością strat finansowych przekraczających wartość zainwestowanego kapitału w przypadku, gdy na skutek niekorzystnych zmian rynkowych wystąpi konieczność wywiązania się z zobowiązań wynikających z zajętej pozycji. W przypadku wystawienia JI należy brać pod uwagę ryzyko właściwe dla derywatów. Ponadto niezależnie od woli inwestora, JI wystawione przez inwestora mogą zostać wylosowane do wykonania jednostki.Ryzyko związane z odległym terminem wygaśnięcia – w przypadku odległego czasu wygaśnięcia jednostek indeksowych istnieje ryzyko, że indeks będący instrumentem bazowym przestanie być kalkulowany. Ryzyko związane z wykonaniem jednostki – ryzyko związane z faktem, że inwestor wykonujący jednostkę otrzymuje kwotę rozliczenia na podstawie wartości indeksu z otwarcia rynku w dniu następnym bez znajomości jej w chwili zgłoszenia do wykonania. W tym przypadku inwestor narażony jest na ryzyko zmiany wartości indeksu pomiędzy zamknięciem sesji w dniu, w którym jednostka została zgłoszona do wykonania a otwarciem w dniu następnym. DMBH zwraca szczególna uwagę na fakt, że instrument finansowy jest niesymetryczny a wystawca narażony jest dodatkowo na ryzyko dźwigni finansowej oraz poniesienia strat wynikających z efektu dźwigni finansowej, podczas gdy nabywca do wysokości premii. Ponadto w przypadku JI DMBH zwraca uwagę na: Ryzyko rynkowe – na ryzyko rynkowe w przypadku jednostek indeksowych ma wpływ zarówno ryzyko zmiany ich cen, ale również ryzyko związane ze zmianami wartości instrumentu bazowego, ponieważ kurs jednostek indeksowych zależy od wartości instrumentu bazowego. Cena jednostki jest odzwierciedleniem działania sił podaży i popytu i nie zawsze odzwierciedla zachowanie indeksu. Ryzyko płynności – inwestor winien liczyć się z ograniczeniem płynności JI na skutek ograniczonej liczby inwestorów wystawiających JI. |
|
KONTRAKTY TERMINOWE („KT”) Instrumenty finansowe będące instrumentami pochodnymi, które są umową pomiędzy dwiema stronami, z których jedna zobowiązuje się do kupna, a druga do sprzedaży, w ściśle określonym, przyszłym terminie (dniu wygaśnięcia) i po ściśle określonej w momencie zawarcia transakcji cenie, określonej ilości instrumentu bazowego lub dokonania równoważnego rozliczenia pieniężnego.Instrumentami bazowymi dla KT mogą być między innymi indeksy giełdowe, akcje, obligacje, waluty. W przypadku polskiego rynku regulowanego instrumentem bazowym są indeksy, wybrane akcje oraz waluty – zamiast dostawy instrumentu bazowego stosuje się równoważne rozliczenie pieniężne. KT jest symetrycznym instrumentem pochodnym – inwestorzy zajmujący pozycję długa lub krótką mają równe prawa i obowiązki. Obie strony transakcji terminowej mają obowiązek wywiązania się z zobowiązań wynikających z zajętych pozycji. Zbywca KT (zajęcie pozycji krótkiej) oczekuje spadku kursu instrumentu bazowego. Nabywca KT (zajęcie pozycji długiej), oczekuje wzrostu kursu instrumentu bazowego. Rozliczenie pomiędzy stronami transakcji terminowej oraz konieczność uregulowania zobowiązań wynikających z zajętych pozycji odbywa się codziennie po zakończeniu sesji giełdowej w odniesieniu do ceny rozliczeniowej danej serii KT. Kurs KT podawany jest punktach natomiast cena jest iloczynem kursu oraz mnożnika właściwego dla danego standardu. W związku z powyższym w przypadku KT inwestor ma do czynienia z efektem dźwigni finansowej. Kontrakty terminowe emitowane są w seriach w obrębie standardu KT tj. w seriach, obejmujących KT mające ten sam instrument bazowy, sposób rozliczenia, ale różne terminy wygaśnięcia. Zawierający kontrakt jest zobowiązany wnieść depozyt zabezpieczający, którego minimalną wartość określa izba rozrachunkowa (KDPW). |
Najważniejsze czynniki ryzyka: Wszystkie czynniki ryzyka dotyczące instrumentu bazowego oraz: Ryzyko specyficzne: Ryzyko rynkowe – na ryzyko rynkowe w przypadku KT ma wpływ zarówno ryzyko zmiany ich cen, ale również ryzyko związane ze zmianami wartości instrumentu bazowego, ponieważ cena KT zależna jest od ceny instrumentów bazowych. W tym przypadku ryzyko charakterystyczne dla instrumentu bazowego należy uwzględniać odpowiednio. Ponadto cena KT jest odzwierciedleniem działania sił podaży i popytu na tych instrumentach finansowych i może nie odzwierciedlać teoretycznej wartość instrumentu bazowego. Ryzyko dźwigni finansowej – inwestor inwestujący w KT w związku z efektem dźwigni finansowej, musi się liczyć z możliwością spotęgowania strat finansowych nieproporcjonalnie do wniesionego kapitału (depozytu zabezpieczającego) włącznie z możliwością jego całkowitej utraty, jeżeli na skutek niekorzystnych zmian rynkowych dla inwestora wystąpi konieczność jego uzupełniania w celu zabezpieczenia otwartych pozycji lub ich zamknięcia. Ryzyko płynności – inwestor inwestujący w KT w związku z efektem dźwigni finansowej, musi się liczyć z możliwością spotęgowania strat finansowych nieproporcjonalnie do wniesionego kapitału (depozytu zabezpieczającego) włącznie z możliwością jego całkowitej utraty, jeżeli na skutek niekorzystnych zmian rynkowych dla inwestora wystąpi konieczność jego uzupełniania w celu zabezpieczenia otwartych pozycji lub ich zamknięcia. Ryzyko walutowe – w przypadku inwestycji w obcej walucie możliwość poniesienia strat finansowych na skutek zmiany kursów walutowych. Inwestycje w kontrakty terminowe są obarczone wysokim ryzykiem. Inwestor przed podjęciem decyzji inwestycyjnej w kontrakty terminowe winien posiadać wiedzę na temat konstrukcji KT, zasad obrotu oraz obowiązków wynikających z obrotem tymi instrumentami finansowymi jak również posiadać doświadczenie niezbędne do właściwego oszacowania poziomu ryzyka. |
|
OPCJE Instrumenty finansowe będące instrumentami pochodnymi, (inaczej kontrakty opcyjne), których wartość zależy od ceny instrumentu bazowego, na który dana opcja opiewa. Instrumentem bazowym dla opcji mogą być między innymi indeksy, akcje, waluty, kontrakty terminowe, stopy procentowe, obligacje. Opcja jest niesymetrycznym instrumentem pochodnym – wystawca opcji oraz jej nabywca nie mają równych praw i obowiązków. Nabywca opcji ma prawo (lecz nie obowiązek) zakupu lub sprzedaży instrumentu bazowego w określonej liczbie (lub równoważnego świadczenia pieniężnego), po ustalonej cenie oraz w ściśle określonym terminie w przyszłości. W zamian za prawo płaci premię (tzw. premia opcyjna). Nabywca opcji zawsze kupuje opcję, (zajmuje pozycję długą). Maksymalny zysk nabywcy jest nieograniczony, natomiast maksymalna strata jest ograniczona do wysokości zapłaconej premii. Wystawca opcji – przeciwna strona nabywcy – ma obowiązek, (lecz nie prawo) zakupu lub sprzedaży instrumentu bazowego w określonej liczbie (lub równoważnego świadczenia pieniężnego), po ustalonej cenie oraz w ściśle określonym terminie w przyszłości. Wystawca opcji otrzymuje od nabywcy premię (tzw. premia opcyjna). Wystawca opcji zawsze sprzedaje opcję, czyli zajmuje pozycję krótką (short). Maksymalny zysk wystawcy jest ograniczony do wysokości otrzymanej premii, natomiast maksymalna strata może być nieograniczona. W przypadku nabycia lub zbycia opcji inwestor winien liczyć się z efektem dźwigni finansowej wynikającej z przyjętego mnożnika właściwego dla danej opcji. Wielkość dźwigni (mnożnik) podawana jest w informacjach określających standard danej opcji. Najczęściej występującymi opcjami na rynkach regulowanych są opcje na indeksy lub wybrane papiery wartościowe (akcje). Na rynku regulowanym w Polsce instrumentami bazowymi są akcje oraz indeks WIG 20. Regulowanie zobowiązań dla tych opcji występuje wyłącznie w formie rozliczenia pieniężnego. Z wystawieniem opcji związany jest obowiązek wniesienia depozytu zabezpieczającego oraz jego uzupełniania (lub zamknięcia opcji). Opcje notowane są w seriach obejmujących wszystkie opcje danego typu z takim samym terminem wykonania. |
Najważniejsze czynniki ryzyka: Wszystkie czynniki ryzyka dotyczące instrumentu bazowego oraz:Ryzyka specyficzne: Ryzyko wyceny opcji – inwestor winien brać pod uwagę fakt, że brak jest jednoznacznego, ogólnego sposobu wyceny opcji przed terminem wygaśnięcia, co może skutkować rozbieżnością pomiędzy wyceną opcji, którą stosuje inwestor a jej ceną rynkową Ryzyko nabywcy opcji – inwestor nabywający opcje liczyć się musi z możliwością strat finansowych ograniczonych do wysokości zainwestowanego kapitału (utrata premii). Ryzyko wystawienia opcji - inwestor wystawiający opcje musi liczyć się z możliwością strat finansowych przekraczających wartość zainwestowanego kapitału oraz dodatkowo jego uzupełnienia, ponieważ teoretyczna wartość strat w związku z wystawieniem opcji w przypadku, gdy na skutek niekorzystnych zmian rynkowych wystąpi konieczność wywiązania się z zobowiązań wynikających z zajętej pozycji jest nieograniczona. Potencjalna możliwość strat potęgowana jest efektem dźwigni finansowej. Ryzyko czasu – cena opcji jest uzależniona od czasu, jaki pozostał do jej wykonania. Zbliżanie się terminu wygaśnięcia może powodować spadek wartości niektórych typów opcji przy niezmienionej cenie instrumentu bazowego. DMBH zwraca szczególna uwagę na fakt, że instrument finansowy jest niesymetryczny a wystawca narażony jest dodatkowo na ryzyko dźwigni finansowej oraz poniesienia strat wynikających z efektu dźwigni finansowej, podczas gdy nabywca opcji - do wysokości premii. Ponadto w przypadku opcji DMBH zwraca uwagę na: Ryzyko płynności – inwestor winien liczyć się z ograniczeniem płynności w obrocie niektórymi opcjami oraz braku możliwości zamknięcia pozycji po cenie zgodnej z oczekiwaniami inwestora. Płynność opcji może być skorelowana z terminem wykonania opcji, generalnie im bliżej terminu wykonania tym płynność opcji winna być większa, opcje na główne indeksy generalnie są bardziej płynne niż opcje na akcje lub obligacje. Płynność uzależniona może być również od rynku regulowanego, na których opcje są notowane - na dojrzałych rynkach kapitałowych płynność opcji może być większa niż na rynkach kapitałowych w początkowej. Ryzyko rynkowe – na ryzyko rynkowe w przypadku opcji ma wpływ zarówno ryzyko zmiany ich cen, ale również ryzyko związane ze zmianami wartości instrumentu bazowego jak również wycena opcji na podstawie teoretycznego modelu wyceny opcji. Ryzyko walutowe – w przypadku inwestycji w obcej walucie możliwość poniesienia strat finansowych na skutek zmiany kursów walutowych. Inwestycje w opcje są obarczone wysokim ryzykiem. Inwestor przed podjęciem decyzji inwestycyjnej w opcje winien posiadać wiedzę na temat konstrukcji opcji, zasad wyceny opcji, zasad obrotu oraz obowiązków wynikających z obrotem tymi instrumentami finansowymi jak również posiadać doświadczenie niezbędne do właściwego oszacowania poziomu ryzyka oraz zapoznać się z podstawowymi strategiami opcyjnymi celem zabezpieczenia pozycji w tych instrumentach finansowych oraz ograniczenia ryzyka strat finansowych. |
|
INSTRUMENTY FINANSOWE OPARTE O CENY WALUT (TYPU KONTRAKTY FX ) Transakcje ww. instrumentami finansowymi zawierane są na nieregulowanym pozagiełdowym rynku walutowym typu „Over the counter” (OTC) zwanym rynkiem Forex (Foreign exchange market lub FX market). Rynek ten ma charakter zdecentralizowany (brak fizycznej lokalizacji). Transakcje FX spot polegają na nabyciu lub zbyciu jednej waluty za inną (np. złotych polskich za dolary amerykańskie). Kurs pary walutowej jest podawany w postaci stosunku jednej waluty do drugiej. Każda para walutowa posiada walutę bazową i kwotowaną. Walutą bazową jest pierwszą waluta – (lewa strona pary walutowej, a walutą kwotowaną jest druga waluta (prawa strona pary walutowej). Przykład - para EUR/USD, EUR jest walutą „bazową”, USD walutą „kwotowaną”. Zmiana kursu waluty wynika ze zmiany wyceny wartości jednej waluty w stosunku do drugiej. Jeśli cena EUR/USD spada, oznacza to, że waluta kwotowana (dolar amerykański) wzrasta, a waluta bazowa (euro) się osłabia. Natomiast, jeżeli EUR/USD rośnie, oznacza to, że EUR wzmacnia się, a USD słabnie. Zawieranie transakcji odbywa się w trybie on-line za pośrednictwem platformy transakcyjnej udostępnionej Klientowi przez DMBH. Zawarcie transakcji związane jest z obowiązkiem wniesienia depozytu zabezpieczającego w wysokości określonej przez DMBH stanowiącego procent całkowitej wartości transakcji. (opis efektu dźwigni finansowej wraz z przykładem opisany jest ba wstępie niniejszego rozdziału). Transakcje zawierane są po cenie kwotowanej przez DMBH warunkiem ich zawarcia jest zawarcie przez DMBH transakcji odwrotnej z Partnerem Zagranicznym. W przeciwnym wypadku transakcja nie zostanie zawarta. Transakcje mają charakter nierzeczywisty. Klient nie jest zobowiązany do dostarczenia instrumentu bazowego (waluty), lecz do rozliczenia pieniężnego. Rozliczenie wyniku z zawartych kontraktów FX spot odbywa się w czasie rzeczywistym poprzez transfer różnicy między ceną otwarcia a ceną zamknięcia pozycji. Transakcje te również nie nakładają na żadną ze stron obowiązku dostawy instrumentu bazowego, a co za tym idzie mają charakter nierzeczywisty oraz cechują się wykorzystaniem dźwigni finansowej. W przypadku, gdy Klient nie zamknie pozycji w tym samym dniu, w którym nastąpiło otwarcie, wówczas z zastrzeżeniem, że pozwala na to wysokość depozytu zabezpieczającego pozycja zostaje utrzymana na następny dzień, co wiąże się z koniecznością naliczenia punktów swapowych. Punkty swapowe uzależnione są od różnicy wysokości stóp procentowych obu walut i podawane są do wiadomości Klienta za pośrednictwem platformy transakcyjnej. |
Najważniejsze czynniki ryzyka: Wszystkie czynniki ryzyka dotyczące instrumentu bazowego oraz:Ryzyka specyficzne: Ryzyko rynkowe – to ryzyko, że wahania ceny instrumentu finansowego wynikające ze zmiany czynników rynkowych, takich jak np. stopy procentowe, kursy walutowe, indeksy, ceny surowców, będą wpływać negatywnie na osiągane wyniki finansowe. Na ryzyko rynkowe wpływ ma wiele czynników o charakterze bezpośrednim lub pośrednim w pierwszej kolejności są to elementy mające wpływ na kształtowanie się cen walut wchodzących w skład otwartej pozycji tj. w szczególności zmiany stóp procentowych, kursy walutowe, zmiany czynników makroekonomicznych, inne czynniki rynkowe. Te z kolei zależnie są od ogólnej sytuacji makroekonomicznej. Czynniki rynkowe podlegają indywidualnej interpretacji innych uczestników rynku przekładających się na określone zachowania inwestycyjne w postaci nabywania lub zbywania instrumentów finansowych, co ma bezpośredni wpływ na wahania cen instrumentu finansowego. W przypadku przedmiotowego instrumentu finansowego ryzyko rynkowe inwestor winien przyjmować to ryzyko za WYSOKIE i mające bezpośredni wpływ na zmienność cenową instrumentu finansowego. Ryzyko płynności – Klient winien liczyć się z faktem, że wolumeny obrotu instrumentami finansowymi mają charakter zmienny. Generuje to ryzyko polegające na tym, że na skutek ograniczania obrotu lub jego braku instrument finansowy, nie może być nabyty lub zbyty przez Klienta w dowolnym czasie a cena, po jakiej zostanie zrealizowana transakcja w istotny sposób może odbiegać od ceny, która mogłaby zostać uzyskana na płynnym rynku. Ryzyko płynności może w szczególności wystąpić w sytuacji:
Generalnie ryzyko płynności jest:
DMBH zwraca szczególna uwagę na występowanie tzw. luk cenowych tj. skokowego wzrostu ceny, któremu towarzyszy brak zawartych transakcji po cenach pośrednich na skutek okresowego braku płynności. Następstwem może być uruchomienie zleceń zabezpieczających (stop loss, stop out) lub innych zleceń warunkowych, co może narazić Inwestora na zawarcie transakcji po niekorzystnych cenach. Generalnie luki cenowe pojawiają się w silnych trendach wzrostowych lub spadkowych. Przykład: Podczas silnego trendu wzrostowego luka pojawia się np. wtedy, gdy na otwarciu sesji handlowane są poziomy cenowe wyższe niż dnia poprzedniego a w przypadku trendu spadkowego niższe od ceny z dnia poprzedniego. W trakcie dnia obrotu z luką cenową inwestor może mieć do czynienia w przypadku silnego trendu wzrostowego lub spadkowego oraz skokowych dynamicznych zmian cen. Ryzyko walutowe – Klient winien liczyć się z faktem, że zawieranie transakcji Kontraktami FX może wiązać się z występowaniem ryzyka negatywnego wpływu zmiany ceny jednej waluty wobec innych walut na wycenę transakcji i w konsekwencji na wyniki finansowe Klienta, które uwzględniają rezultat tej wyceny. Ponadto DMBH informuje, że w związku z faktem, że walutą bazową rachunku Klienta tj. walutą, w której dokonywana jest wycena instrumentów finansowych oraz rozliczenie transakcji jest określona waluta np. PLN, EUR. USD, CHF lub GBP (w zależności od wyboru klienta) występuje ryzyko walutowe wynikające z przeliczenia wyniku finansowego osiągniętego w walucie, w której instrument finansowy jest nabywany na walutę bazową. Przykład: dla transakcji EUR/USD (nabycie lub sprzedaż Euro za USD) w przypadku, gdy walutą bazowa rachunku jest PLN Klient oprócz ryzyka związanego z relacją EUR do USD jest narażony na ryzyko walutowe USD/PLN. Ryzyko to wynika ze zmian kursu waluty rozliczeniowej (w naszym przykładzie USD) do waluty bazowej prowadzonego rachunku środków pieniężnych (w przykładzie PLN). W przypadku niekorzystnych zmian rynkowych może okazać się, że Klient może uzyskać zysk na instrumencie finansowym, a po przeliczeniu na walutę bazową zanotować stratę, która będzie ostatecznym wynikiem finansowym z inwestycji. Ryzyko operacyjne – Klient winien liczyć się z faktem możliwości wystąpienia awarii Platformy transakcyjnej jak również ryzyka związanego z niewłaściwymi lub zawodnymi procesami wewnętrznymi, ludźmi, systemami technicznymi lub zdarzeniami zewnętrznymi, które mogą skutkować niewłaściwą realizacją lub rozliczeniem zlecenia Klienta. Klient powinien mieć na uwadze fakt, że dokonywanie transakcji za pośrednictwem systemów elektronicznych obarczone jest ryzykiem wystąpienia błędów lub opóźnień w realizacji transakcji lub emisji danych. W wyniku nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu zlecenie pozostawione przez Klienta może nie zostać zrealizowane, bądź też warunki jego realizacji mogą różnić się od pierwotnej intencji Klienta. Ryzyko dźwigni finansowej – w związku z występowaniem efektu dźwigni finansowej, Klient musi się liczyć z możliwością spotęgowania strat finansowych nieproporcjonalnie do wniesionego kapitału (depozytu zabezpieczającego) włącznie z możliwością jego częściowej lub całkowitej utraty, jeżeli na skutek niekorzystnych zmian rynkowych dla Klienta (wahania kursów) wystąpi konieczność jego uzupełniania w celu zabezpieczenia otwartych pozycji lub zamknięcia otwartych pozycji i w tym instrumencie finansowym. Klient winien liczyć się z faktem, że w przypadku, gdy depozyt zabezpieczający spadnie do określonego przez DMBH poziomu i nie zostanie on przez Klienta uzupełniony DMBH dokona zamknięcia wszystkich lub wybranych pozycji Klienta. Generalna zasada - im większa dźwignia finansowa tym większe ryzyko opisane powyżej. Ryzyko stopy procentowej, ryzyko makroekonomiczne, polityczne - w/w. ryzyka mają bezpośredni wpływ na zmienność cenową instrumentu finansowego a w przypadku podążania w niekorzystna dla inwestora stronę oraz spotęgowania ich wpływu przez efekt dźwigni finansowej maja bezpośredni wpływ na możliwość poniesienia straty finansowej przez inwestora. Ryzyko niezadziałania mechanizmu ograniczenia straty w postaci złożenia zleceń typu „stop-loss”, „stop-out” lub innych zleceń warunkowych. DMBH zwraca szczególną uwagę na fakt, że mechanizmy te nie dają gwarancji ograniczenia straty do zakładanej wysokości w każdej sytuacji rynkowej. W przypadku wystąpienia nadzwyczajnej sytuacji rynkowej np. w postaci gwałtownej i dynamicznej zmiany kursu waluty będącej waluta bazowa instrumentu finansowego może dojść do silnego trendu wzrostowego lub spadkowego i wystąpienia efektu tzw. „luki cenowej” (patrz ryzyko płynności) w następstwie, czego może nie nastąpić zakładane przez Klienta zamknięcie jego pozycji niezwłocznie po przekroczeniu wskazanych w zleceniu parametrów lub zamknięcie pozycji po cenie odbiegającej znacznie od zamiaru Klienta, a poniesiona strata może być wyższa niż zakładana. (Przykład: 15.01.2015 - decyzja Narodowego Banku Szwajcarii w sprawie swobodnego kształtowania kursu CHF w stosunku do EUR). Zlecenie Klienta typu „stop-loss” jest realizowane zarówno w sytuacji osiągnięcia dokładnie poziomu cenowego wskazanego przez klienta w tym zleceniu, jak również w sytuacji, gdy taki poziom cenowy nie był kwotowany sytuacji pierwszego poziomu cenowego pogłębiającego stratę na pozycji ponad poziom określony w zleceniu „stop loss”. Inwestycje w Kontrakty FX obarczone są bardzo wysokim ryzykiem. Klient powinien posiadać wiedzę na temat konstrukcji instrumentu finansowego, efektu dźwigni finansowej, zasad obrotu oraz obowiązków wynikających z obrotem tymi instrumentami finansowymi jak również posiadać doświadczenie niezbędne do właściwego oszacowania poziomu ryzyka. |
PROWIZJE I OPŁATY ORAZ DOZWOLONE ZACHĘTY
Z tytułu świadczonych usług DMBH pobiera opłaty i prowizje zgodnie z Tabelą Opłat i Prowizji DMBH lub na zasadach określonych w Umowie z klientem.
Ponadto DMBH informuje, że:
1. Prowizja pobierana od Klienta za wykonanie zlecenia w obrocie zorganizowanym jest prowizją brutto obejmującą koszty KDPW oraz GPW lub BondSpot – wielkość tych kosztów zależy od liczby transakcji, w jakich zostało zrealizowane zlecenie Klienta i zazwyczaj nie przekracza 0,06% wartości zrealizowanego zlecenia, pozostała część („prowizja netto”) jest przychodem DMBH.
2. Zgodnie Regulaminem, DMBH dokonuje wypłaty środków pieniężnych także w walucie innej niż złoty polski. W tym przypadku wymiana waluty jest wykonywana przez DMBH w banku, z którym DMBH zawarł oddzielne porozumienie („Bank”) wg. kursu wymiany tego Banku na dzień dokonania wymiany. Dodatkowe koszty ww. płatności ponosi Klient wg. TOiP Banku, w którym ma miejsce wymiana waluty. Informacja o nazwie Banku (lub Banków), z którym DMBH zawał porozumienie, podawane jest do wiadomości Klientów na stronie internetowej DMBH, ponadto dostępna jest w POK lub telefonicznie. Tabela wymiany waluty Banku przekazywana jest Klientowi w dniu wymiany w sposób ustalony z Klientem oraz dostępna jest na stronie internetowej Banku.
3. W przypadku gdy DMBH zawarł z podmiotem trzecim umowę o wykonywanie czynności agencyjnych lub umowę w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń, prowizja netto o której mowa w pkt. 1 powyżej, jest przedmiotem dalszego podziału z ww. podmiotami w wysokości od 20% do 75 % jej wartości. Ponadto, w celu zwiększenia efektywności obsługi Klienta (szybkości oraz jakości) - DMBH może udostępniać ww. podmiotowi w ramach zawartej umowy, system informatyczny DMBH w zakresie ściśle określonym w szczególności do celu: rejestrowania zleceń oraz dyspozycji, sprawdzania stanu rachunku inwestycyjnego oraz stopnia realizacji zleceń lub dyspozycji; Informacja o dokładnej proporcji podziału prowizji netto, w zależności od podmiotu którym zawarta jest umowa przekazywana jest Klientowi na jego żądanie złożone w formie właściwej do składania zleceń.
4. W przypadku gdy DMBH jest podmiotem przyjmującym i przekazującym zlecenia, w szczególności świadczącym usługi maklerskie w zakresie zagranicznych instrumentów finansowych w celu zwiększenia efektywności obsługi określonej w pkt 3 DMBH może korzystać w ramach zawartej umowy z systemu informatycznego podmiotu wykonującego zlecenia (platformy internetowe do realizacji zleceń brokerów współpracujących z DMBH).
5. W celu podniesienia efektywności obsługi Klienta w zakresie dystrybucji tytułów uczestnictwa zarządzanych przez TFI Legg Mason, DMBH korzysta nieodpłatnie z systemu informatycznego agenta transferowego służącego do zakładania rejestrów uczestnika funduszu, rejestrowania dyspozycji nabycia lub umorzenia jednostek uczestnictwa oraz rejestracji innych dyspozycji wynikających ze świadczenia usług dystrybucji jednostek uczestnictwa przez DMBH.
W związku z zawarciem przez DMBH z podmiotami trzecimi umów o przyjmowanie i przekazywanie zleceń nabycia instrumentów finansowych, tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, o oferowanie instrumentów finansowych – DMBH wykorzystuje nieodpłatnie: materiały marketingowe przygotowane przez te podmioty w celu reklamy, promocji lub upowszechniania informacji na temat produktów tych podmiotów dystrybuowanych przez DMBH lub usług w wykonaniu których DMBH pośredniczy jak również uczestniczy w nieodpłatnych szkoleniach organizowanych przez te podmioty.
Klient może ponieść dodatkowe koszty z tytułu korzystania z usług DMBH. Informacja o dodatkowych kosztach jest przekazywana klientowi przed zawarciem umowy.
SKARGI I WNIOSKI
Skargi i wnioski należy przesyłać do Biura Kontroli Ryzyka i Nadzoru Wewnętrznego na adres siedziby Domu Maklerskiego, składać w formie pisemnej w Punkcie Obsługi Klienta DMBH lub przekazywać telefonicznie do Telecentrum pod numerem +48 22 690 11 11 lub 0 801 32 2484, w godzinach pracy DMBH.
Reklamacje wniesione do DMBH są rozpatrywane zgodnie z terminami uregulowanymi we właściwych Regulaminach świadczenia usług przez DMBH jedna nie mogą przekroczyć terminu 30 dni od daty ich otrzymania przez DMBH.
Jeżeli z uwagi na skomplikowany charakter sprawy, konieczność szczegółowych ustaleń, badań lub prowadzenia dodatkowej korespondencji, rozpatrzenie reklamacji w terminie wskazanym powyżej jest niemożliwe, DMBH przed upływem tego terminu informuje Klienta o przedłużeniu terminu rozpatrywania reklamacji.
Jeżeli DMBH nie jest właściwe do rozpatrzenia reklamacji, klient powinien być o tym fakcie poinformowany, w formie pisemnej, w terminie 7 dni od daty otrzymania skargi przez DMBH.
Odpowiedź na reklamację Klienta następuje w formie pisemnej i jest wysyłana listem poleconym na adres korespondencyjny Klienta lub na adres, który Klient wskazał jako korespondencyjny w reklamacji. W przypadku wyrażenia przez Klienta woli otrzymania odpowiedzi w formie listu e-mail, odpowiedz jest przekazywana na adres przekazany przez Klienta.
INNE INFORMACJE
Klient otrzymuje raporty ze świadczenia usługi maklerskiej w terminie i na zasadach określonych w Regulaminie dotyczącym właściwej usługi.
